DSCN6319 (Kopiowanie)

10 Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie mr<l„ _nr

zakażonej komórki. Wyeksploatowana komórka często ulega rozpadowi i wówczas cząsteczki wirusa wydostają się na zewnątrz, zakażając następne komórki. Ta faza-uwalniania alboelucjl-ma imcjice zarówno w tych komórkach, które ulegają rozpadowi czyli lizie, jak i tych, które nic zostają całkowicie zniszczone: w tym przypadku wirusy wydostają się na zewnątrz albo kanałami siateczki śródplazmatycznej. albo też uwypuklając plazmolcmmę i odrywając się wraz z jej kawałkami.

Nowo wytworzone wirusy atakują następne komórki. Takie namnażanic się wirusów prowadziłoby zatem w krótkim czasie do zniszczenia (śmierci) wszystkich komórek danego rodzaju - gdyby nie mechanizmy obronne. Jednym z najważniejszych jest uwalnianie z atakowanych komórek białka zwanego interferonem. Interferon uniemożliwia namnażanie wirusów w komórkach (dlatego te* w przebiegu infekcji wirusowej praktycznie nie można zarazić się inną chorobą wirusową). Następne

-    po pewnym czasie od zakażenia, zazwyczaj około 14 dni - zaatakowany organizm (np. człowieka)

wytwarzać zaczyna przeciwciała, które niszczą wirusy. Zdolność do wytwarzania przeciwciał V$ w przypadku niektórych chorób może przetrwać do końca życia. Stan taki - w którym człowiek, tany    et¹

przeżył określoną chorobę, jest na nią odporny do końca swoich dni nazywamy trwałą odpornością

W pewnych przypadkach niektóre wirusy nie powodują śmierci komórek lecz ulegają włączeniu w obręb komórkowego DNA, stając się jak gdyby “nowymi genami” (choć zazwyczaj nie oznacza

to uzyskania nowej cechy). W komórkach bakteryjnych mogą występować one pod postacią tzw. fagów łagodnych (zaliczamy je do episomów - por. rozdz. 6). Bakteria, replikując swój materiał genetyczny, przekazuje również zapis wirusa komórkom potomnym. Jest to tzw cykl lizogenny (ryc. 7-5). Zdarza się, że w którejś z tak powstałych komórek wirus ponownie się uaktywni, namnoży, spowoduje rozpad baklerii żywicielskiej i zacznie atakować nastgme bakterie - a zatem rozpocznie na nowo cykl lityczny. Zależności między cyklem lizogennym a litycznym ilustruje ryc. 7-5.    ! y

t_t

Uwolniony bakteriofag może - zakażając inne komórki - przenieść do nich fragmenty DNA poprzedniego gospodarza, zmieniając zapis Ryc. 7-5 Zależność pomiędzy cyklem życiowym bakterii genetyczny bakterii. Zjawisko to nazywano nie zarażonej przez bakteriofagi a cyklami: lizogennym .    ... ■    .

1    litycznym (JD).    transdukcją (por. rozdz. 6).

W komórkach eukariotycznych niektóre wirusy mogą - nie powodując rozpadu takiej komórki

-    łączyć się z DNA komórkowym i być przekazywane komórkom potomnym w procesach podziałów

milotycznych. Zjawisko to uznaje się za przyczynę niektórych zmian nowotworowych, a wirusy je wywołujące nazywamy wirusami onkogennymi czyli wywołującymi nowotwory.    I t

Najprawdopodobniej omówiony powyżej proces włączania wirusów w obręb DNA komotti posiadał (a może i nadal posiada) bardzo istotne znaczenie dla ewolucji organizmów.

7.1.1. Klasyfikacja i nazewnictwo wirusów oraz krótki przegląd grup systematyc/ayeli

Królestwo wirusów podzielono na 2 pod królestwa: wirusy zawierające DNA (które ą koto dzielimy na 5 rodzin, zgrupowanych w 2 klasach) oraz wirusy zawierające RN A (dzielimy ■ |»

2    klasy, w sumie 10 rodzin). Podział ten podano w tabeli 7-1 i 7-11.