DSCN7903

moja próba podsumowania obecnego stanu wiedzy o bobrach przyczyni się do wzrostu zainteresowania tym interesującym i pracowitym zwierzęciem, poświęcam ją pamięci Żuka.

Na kształt książki i jej zawartość korzystnie wpłynęły uwagi, sugestie i zalecenia zgłoszone przez czterech jej recenzentów. Pragnę serdecznie podziękować panom Kazimierzowi Białemu, Janowi Goździewskiemu, Bogdanowi Kasperczykowi i Zdzisławowi Puckowi za poświęcony czas i trud włożony w krytyczną analizę maszynopisu. Profesorowi Puckowi zawdzięczam uświadomienie mi konieczności całkowitej przebudowy struktury książki oraz zmiany stylu pracy w korzystaniu ze źródeł.

Warszawa, w maju 19% r.

SYSTEMATYKA, POCHODZENIE, ROZMIESZCZENIE I LICZEBNOŚĆ BOBRÓW

Przynależność systematyczna

Bobry należą do rzędu gryzoni Rodentia. W ramach rzędu tworzą rodzinę bobrowatych Castoridae Gray, 1821. Rosyjscy teriolodzy Gromov i Baranovoi (1981) wyodrębniają w niej cztery podrodziny, z których tylko jedna zachowała się współcześnie. Są to:

H Castoroidinae Trouessart, 1880 (miocen - wczesny pliocen, Eurazja; wczesny oligocen - późny plejstocen, Pin. Ameryka),

>• Trogontheryinae Lytschev, 1973 (średni oligocen - średni plejstocen, Eurazja; miocen, Pin. Ameryka),

>■ Castorinae Gray, 1825 (późny miocen - współczesność, Eurazja; od późnego pliocenu w Ameryce),

>■ Asiacastorinae Lytschev, 1973 (miocen - wczesny pliocen, Eurazja; Środkowy miocen - Płn. Ameryka).

Większość rodzajów z wymienionych podrodzin wymarła pod koniec pliocenu i tylko rodzaj Castor Linnaeus, 1758 zachował się do czasów obecnych. W holocenie rozprzestrzenił się w całej leśnej strefie Palearktyki (Żurowski. 1992). W obrębie monotypicznej podrodziny Castorinae Gray, 1825 o holarkty-cznym rozmieszczeniu rodzaj Castor Linnaeus, 1758, w Eurazji występuje od późnego miocenu, natomiast w Płn. Ameryce - od późnego pliocenu.

Gatunkiem typowym jest Castor fiber Linnaeus, 1758 (płd. Szwecja) - bóbr zwyczajny, zwany również rzecznym lub wschodnim. Jego prawdopodobnym przodkiem jest kopalny bóbr tamański (Castor tamanensis Verestchagin, 1951). Bóbr tamański występował we wczesnym plejstocenie na Kaukazie.

Na kontynencie euroazjatyckim wyróżnia się (Piechocki, 1989) następujące podgatunki:

»■ Castorf. fiber - bóbr skandynawski,

H Castor fi. albicus - bóbr z dorzecza Elby,

»- Castor fi. galiae — bóbr z dorzecza Rodanu,

>- Castor fi. vistulanus - bóbr z dorzecza Wisły,