DSC80

I Tab. 6.1. Przykładowe współczynniki pochłaniania promieniowania rentgenowskiego w tomografii komputerowej dla różnych tkanek

Współczynnik pochłaniania w jednostkach Hounsfielda

Struktura

Powietrze	<-600
Tkanka tłuszczowa	-60--100
Woda	0 ±5
Przesięk	<20
Wysięk	>20
Tkanki miękkie	30-80
Wynaczyniona krew	70-90
Tkanka kostna	>300

bronchoskopia), naczyń krwionośnych (np. wieńcowych - koronarografia TK), ale też możliwa dla zatok obocznych nosa czy kanałów kostnych (ryc. 6.5).

Wartości współczynnika pochłaniania promieniowania rentgenowskiego w obrębie obrazów pozwalają na przeprowadzanie pomiarów gęstości, tzw. densyj-ności, wyrażanej w jednostkach Hounsfielda. W podstawowej skali Hounsfielda wartości graniczne skali to -1000 j.H. dla powietrza, +1000 j.H. dla kości oraz 0 j.H. dla wody w połowie skali. Różne tkanki i narządy mają odmienne wartości w skali Hounsfielda (tab. 6.1). Poszczególnym wartościom gęstości przypisywane są różne odcienie szarości budujące obraz wyświetlany na monitorze. Oko ludzkie nie jest w stanie wychwycić różnic pomiędzy tak wielką liczbą stopni szarości, dlatego w praktyce stosuje się tak zwane okna (windowing) pozwalające na zmianę kontrastu obrazu. Najczęściej stosowane okna to:

•    okno miękkotkankowe (niski poziom okna i mała szerokość) - do obrazowania tkanek miękkich kosztem utraty szczegółów obrazu tkanki kostnej (ryc. 6.2 A),

•    okno kostne (wysoki poziom okna i duża jego szerokość) - do precyzyjnego obrazowania tkanki kostnej kosztem utraty kontrastu obrazu tkanek miękkich (ryc. 6.2 B),

•    okno płucne - do obrazowania upowietrznionej tkanki płucnej (ryc. 6.6).

Obecnie przeglądarki stanowiące integralną część wyniku badania TK nagranego na płycie CD zapewniają możliwość płynnej regulacji poziomu i szerokości okna.

| Z uwagi na densyjność wyróżnia się:

•    obszary silnie hiperdensyjne - np. struktury twarde zębów, zwapnienia (złogi, flebolity, uwapnione

węzły chłonne, zwapnienia pozapalne, pourani w bliznach, nowotworowe), ciała obce.

•    obszary hiperdensyine, tj. o wyższej gpiauw siadujące z nimi tkanki, jak świeżo wyuczyli krew,

•    obszary izodensyjne, tj. o gęstości porów nr z sąsiadującymi z nimi tkankami,

•    obszary hipodensyjne, tj. o densyjnosci niuatjjfl sąsiadujące z nimi tkanki, np. torbiele, nacieki u palne lub nowotworowe.

W licznych przypadkach w trakcie badania TK podawane są środki kontrastujące. Wówczas w piał szej fazie badania wykonuje się skan bez kontra tu (ryc. 6.7 A), a w drugiej fazie badanie prowada ne jest po dożylnym podaniu środka kontrastujące (ryc. 6.7 B).

Bezpośrednio po rozpoczęciu wlewu środka koi trastującego wypełnia on najpierw naczynia tętnic (faza tętnicza trwająca ok. 15-20 sekund), następni narządy miąższowe i żyły (faza miąższowa po ok io 50-70 sekundach) i w końcu odpływa z moczem i układu moczowego (faza urograficzna po około 5 mi nutach). Na otrzymany obraz wpływa prędkość poa nia środka kontrastującego we wlewie dożylnym on czas, jaki upływa od momentu rozpoczęcia jego poda wania do początku akwizycji skanu TK. Są to elementy indywidualnie dobieranego protokołu badania a leżne od jego celu.

Celem podania środka kontrastującego jest wykazanie, czy dochodzi do wzmocnienia kontrastowego Wzmocnienie kontrastowe to zwiększenie densyino-ści po podaniu środka kont rastuiącego w porównana ze skanami wykonanymi przed jego podaniem. Powala to na obrazowanie naczyń krwionośnych, uwidocznienie zmian bogato unaczynionych, różnicowanie zmian unaczynionych i nieunaczynionych (np. torba a zmiana lita), lepsze uwidocznienie brzegów zmian^: patologicznych i ich struktury wewnętrznej. Po podaniu środka kontrastującego intensywnemu wzmocnieniu ulegają naczynia krwionośne, a efekt ten pozwala na wykonanie rekonstrukcji obrazu samych naczyń krwionośnych w postaci tak zwanej angiografii TK. j Środki kontrastujące stosowane w tomografii komputerowej są związkami opartymi na bazie jodu (patrz rozdz. 5).

Zalety badania TK

•    obrazowanie warstwowe - przy wysokiej rozdziel-1 czości przestrzennej rzędu nawet 0,5 mm,

•    w związku z małą grubością skanów - wvsoka «-kość wtórnych rekonstrukcji płaszczyznowych, ob- -jętościowych i endoskopowych,

•    znaczne skrócenie czasu badania - do kilku-kiiku-nastu sekund, w zależności od wybranego zakresu obrazowania,