Ekonomika turystyki R Łazarek (170)

Tabela 54

Eksport z Polski do krajów sąsiednich w 1995 r. (w min zł)

Kraj	Wartość eksportu	Wartość towarów zakupionych przez cudzoziemców	Wartość towarów zakupionych przez cudzoziemców (w odsetkach wartości eksportu)
Polska	55 515,1	7 858,0	13,7
w tym kraje sąsiednie	29 583,6	5 662,3	19,4
Rosja	3 095,9	78,8	2,5
Litwa	459,7	123,3	26,8
Białoruś	584,6	765,0	130,9
Ukraina	1 803,2	551,9	30,6
Słowacja	677,5	155,8	23,0
Czechy	1 693,6	503,3	29,7
Niemcy	21 269,1	3 484,2	16,4

Źródło: Ruch graniczny i wydatki..., s, 16.

Badanie wydatków dokonywanych przez cudzoziemców było ankietowym badaniem częściowym. Informacje od respondentów pozyskiwano na podstawie wywiadu lub samodzielnie wypełnionej ankiety na przejściu granicznym przed dokonaniem odprawy celnej i paszportowej. Ankieta zawierała pytania o wydatkach na zakup towarów według 17 grup asortymentowych, spośród któiych 10 dotyczyło żywności. Ponadto cudzoziemcy byli pytani o wydatki na inne cele, w tym na noclegi i usługi gastronomiczne. Ankiety były zróżnicowane w zależności od przekraczanej granicy i środka komunikacji. Jako przykład podajemy obok ankietę, którą wypełniali cudzoziemcy wyjeżdżający z Polski przez granicę północno-wschodnią.

Naszym zdaniem, uzyskane wyniki dotyczące wydatków cudzoziemców z krajów byłego Związku Radzieckiego są zaniżone. Średnie wydatki poniesione przez jednego cudzoziemca z tych krajów według omawianego badania wynosiły 248,31 zł. Wiadomo natomiast, że bazar na Stadionie X-lecia w Warszawie jest głównym centrum handlowym dla mieszkańców tych krajów i według cytowanego już wcześniej badania dotyczącego tego bazaru w 1994 r. najczęściej cudzoziemcy z tych krajów wymieniali w kantorach kwoty ok. 500 USD na osobę. Nadto wydatki cu-dzozieców w Polsce określone jako „handel przygraniczny” nazywa się także „handlem koszyczkowym¹* Należy jednak zauważyć, że „handel koszyczkowy” może dotyczyć granicy zachodniej i południowej, obserwacja natomiast zakupów dokonywanych przez cudzoziemców zza wschodniej granicy każe przez analogię nazywać ten handel „handlem tobołowym”. Wartość tych towarów z nadmiarem przekracza średnią wielkość wydatków wykazaną przez omawiane badanie.

Kolejne zastrzeżenie musi budzić fakt, że w Polsce, w związku z dużymi zakupami dokonywanymi przez cudzoziemców przy rozmaitych okazjach, utożsamia się wydatki dokonywane przez cudzoziemców z wydatkami turystycznymi, czyli w rezultacie utożsamia się je z dochodami z tytułu zagranicznej turystyki przyjazdowej. Zdecydowana większość tych dochodów pochodzi z dokonywanych

173

* E. Zbiec: Wpływy z zagranicznej..., s. 15.