Ekonomika turystyki R Łazarek (74)

Są to ogólne prawidłowości i występują one tylko w niektórych segmentach podaży turystycznej, np. w produkcji sprzętu turystycznego. Inaczej sprawa się przedstawia w podaży turystycznej tam, gdzie mamy do czynienia z usługami turystycznymi. Z faktu, że walory turystyczne występują na określonych obszarach i że pojemność tych obszarów (miejscowości, uzdrowiska, plaże) jest najczęściej ograniczona wynika, iż podaż turystyczna nie może być zwiększona. Niekiedy jest to niemożliwe ze względu na warunki lokalizacyjne i inne ograniczenia wynikające z ochrony walorów naturalnych. Podobnie ograniczona jest przepustowość par-

k

ków narodowych, muzeów i uzdrowisk. Dlatego eksperci turystyczni często mówią o sztywności, stabilności i nicelastyczności podaży turystycznej.

Ważną cechą usług jest. brak możliwości produkowania na magazyn czy też tworzenia zapasów. Niektórzy w sposób bezwzględny odnoszą tę właściwość także do usług turystycznych, czy też mniej lub bardziej kompleksowych produktów turystycznych w postaci wycieczek i pobytów. W turystyce wykształciły się już różne systemy rezerwacji, z możliwością odwołania bez kosztów i z kosztami, systemy kontyngentów oraz systemy czarterowe, co pozwala organizatorom podróży dysponować określonymi mocami usługowymi z dużym niekiedy wyprzedzeniem. Dotyczy to możliwości przewozowych, miejsc noclegowych itp., co pozwala przygotowywać określone gotowe produkty turystyczne i wystawiać je do sprzedaży w katalogach wyjazdów wakacyjnych itp. Takie kontyngenty można traktować w ten sam sposób, jak traktuje się zapasy dóbr materiafnych. Taki pogląd prezentuje również znany praktyk w branży turystycznej i jednocześnie teoretyk, profesor na Uniwersytecie Oxford Brookes, cytowany już Victor T.C. Mid-dleton⁶⁶.

Zdolność produkcyjna podmiotów gospodarczych świadczących usługi turystyczne jest regulowana przez popyt maksymalny w szczycie sezonu turystycznego. Gdy popyt spada, podaż turystyczna nie jest w stanie się zmniejszyć w takich samych rozmiarach, a niekiedy w ogóle nie może ulec zmniejszeniu. Dotyczy to np. hoteli o całorocznej działalności czy sanatoriów uzdrowiskowych. Na ogół się stwierdza, że elastyczność podaży turystycznej jest większa przy wzroście wolumenu usług turystycznych niż przy jego zmniejszaniu, głównie ze względu na duży udział kosztów stałych w okresach tzw. sezonów martwych.

Do szczególnych właściwości podaży turystycznej zalicza się duże ryzyko, sezonowość, dużą kapitałochłonność, wysokie koszty stałe oraz duży udział małych i średnich firm w strukturze gospodarki turystycznej.

Podaży turystycznej stale grozi duże ryzyko. Wynika to głównie z faktu, że turyści jako konsumenci muszą przybyć do miejscowości turystycznych, w których jest zlokalizowana podaż usług turystycznych. Na przeszkodzie mogą jednak stanąć różne czynniki. Najczęściej są to warunki klimatyczne i anomalia pogodowe (np. brak śniegu zimą, brak słońca latem, zimno i deszcz zamiast ładnej pogody - niezgodnie z porą roku i położeniem geograficznym).

66

Y.T.C. Middleton: op. cit., s. 31.

76