herudzinski4

26 Tomasz Herudziński

logii, dążenie do stworzenia z niej „prawdziwej nauki” wyeliminowało, ewentualnie znacznie ograniczyło, wykorzystywanie w jej ramach fotografii oraz poznawanie i analizowanie za jej pomocą życia społecznego.

Obraz w socjologii przeżywał swój renesans w latach 70. Dostrzeżono wówczas wzajemne korzyści, jakie mogą płynąć z połączenia wysiłków socjologów i artystycznie zorientowanych fotografów (zob. Becker 1979). Oprócz ukazywania się prac z tego zakresu regularnie publikowany jest Bostoński „Videosociology”. Od roku 1974 socjologowie obrazu organizują swoje sesje podczas zjazdów American Sociological Association oraz Światowych Kongresów Socjologicznych. Od roku 1982 coroczne konferencje w Stanach Zjednoczonych, Europie oraz Azji (od 1986 r.) organizuje „International Journal of Visual Sociology”, publikujący artykuły socjologów obrazu z niemal całego świata (Olechnicki 1999: 62).

2. Wizualność jako przedmiot zainteresowania nauk społecznych

Należy zgodzić się z przekonaniem, że dokładne wytyczenie granic między naukami społecznymi zajmującymi się rzeczywistością wizualną jest zadaniem bardzo trudnym (być może nawet niewykonalnym w formie powszechnie akceptowalnej przez przedstawicieli poszczególnych dziedzin) i jednocześnie mało znaczącym. Co więcej, można nawet doszukiwać się negatywnych skutków dokładnego wyznaczania ich granic, które jako ograniczenia badawcze mogłyby być szkodliwe dla ich rozwoju. Cel, jaki sobie tutaj stawiam, nic polega jednak na wprowadzaniu mniej lub bardziej sztucznych i restryktywnych podziałów kategoryzacyjnych, chciałbym jedynie, za pomocą kilku innych dyscyplin naukowo zajmujących się badaniem rzeczywistości wizualnej, ukazać kontekst sytuacyjny niezbędny dla lepszego zrozumienia tego, czym socjologia wizualna jest. y Interesującą - co przekłada się na rosnącą jej popularność - dziedziną nauk społecznych, odnoszącą się do wizualnego aspektu życia, jest powstała wiatach 60. dyscyplina, określana jako studia nad kulturą wizualną. Definicja, jaką posługuje się Mirzoeff w celu jej określenia, akcentuje fakt wzajemnego powiązania informacji, znaczenia czy nawet doznań poszukiwanych przez konsumenta, z różnymi technikami związanymi z rzeczywistością wizualną. Do technik tych zalicza on zarówno określone obiekty, jak i narzędzia, którymi posługujemy się do ich przedstawiania, takie jak: obrazy, kino, telewizja czy Internet (Mirzoeff 1998: 3). W centrum zainteresowania badaczy kultury wizualnej jest życie codzienne odbiorcy świata obrazów, umieszczone w szerszymi kontekście kultury w ogóle, której kultura wizualna jest