HPIM9252

134 Mart ? Mrtwh itapnii iUrm*łi

lucbi \ię wystrzegać takich kategorii ul .poniża iicuita*. wymijaft ono bo*w mcawmch Kjtiil intcrpreiacil i M nucone wartościowaniom. a więc podatne na hala N;c /iuci) to jednak by należało dążyć A* wyeliminowania wszelkie) intcrp_Jc,.^ł cji. Obserwator przerwana nMnc wskazówki sytuacyjno w zroxva«nir le/co. _Co dwie. d.'i<ki posiadane) wiedzy społecznej BeztefOnk mógłby odróżnić krytyk J pa«l»tiod mc*** i ront od pochwib. pyunia .do wbie'. które zapowiada n> wnęk w wytudae. odpylana do ucm Na w tym więc rzecz, by zmusić ohi*,^ ura do rejestrowali jedyw* jaoktuhro)rt’ aspektów zachowania, lecz w t_yri t ńkmt to do uocoMa publicznych (jawnych i uzgodnionych) reguł mntpreuęR

Isnm Nade* jot mxmxm *«od kategorii odnoszących sic do aktów k*. goni odnoszących się do procesów Wctmy kategorie .uderza, popycha, szczyp* ^ phie na inne dziecko". Jeśli obserwowane dziecko odepchnie kolegę od okna i ^ prze; me wygada, sprawa jest jaśni Ale jak ma postąpić obserwator, gdy odepchną te dziecko stawia opor i zostaje udertone^,> Czy jest dalszy ciąg juk zarejestrowany rdarttflia.cz) id jesitodtugic zdatzenie z tej samej kategorii? A co zrobić. Jeili ^ je dzieci zaczyni vc t*:’ Czy hczyc każde uderzenie? Trudność tę można rozwią^ przez skrócenie imcmhi obserwacji, jak to est w znanym narzędziu Handeti, (1970». albo przez dokładniejsze zdefiniowanie procesu (np. jako następstwo; aki^bo dnec * ikt-odponedt).

W wielu badaniach wystarczy stworzyć listę kategorii. W bardziej ambitnych jektach grupuje się kategorie i określa relacje między tymi grupami Tak powstają ^ tomy kategorii, np HF Mesa (Newcomb i in.. 1970) lub Randcrsa (1970). Imiaj. cienie kategorii»systemie dookreśla ją i ułatwia zapamiętanie, a co ważniejsze -zwali kontrolować rozlicznośc i dopełnianie sic kategorii do sensownej całości Stwt rżenie spójnego i użytecznego systemu kategorii me jest jednak łatwe.

Rejestrowanie spottnettfl polega na wypełnianiu arkusz obsfn.mn. WiekszoR arkuszy można sprowadzić do jednej z trzech odmian. W pierwszej obserwator su wia kitu* w wierszu reprezentującym daną kategorie, gdy zauwaZy zjawisko należy ce do niej Krótki interwał obserwacji dopuszcza tylko jedną kreskę, w dłuższym ku sek mott byt tyk. ile wystąpień zjawiska. Oto przykład fragmentu arkusza obserwą cji zachowania się jednego ucznia wobec rówieśników podczas przerwy. Każda L> lumni zamyka połnunulowy interwał, toteż w kratce może być tylko jedna kreski

haMatedMlNl*	1	II	10	IV	V
i UwUuOMMhhnzycaM
[ hori dihiyeli toa juUra. poocuj
[■rmwftaMIrtwrtc		1	1
LaupoartMmHąiMica
3»"4łtop
SMhu^iUaMuMnBu
far* orfn raczy ba r*wu
1 AarZynikoktM
| oiami kakao* pficr MKiywia					~\ J

Młhrt) /tilrtnii Mrtl drsUMydi 135

^by interwalem była cała przerwa obserwacji bykby l*vtjiza (utasti \ tylko pdną kołumnę. a obserwator me rmiwrtby patrzeć ■ zegarek). a krta ^ odiwierciedlakiby CzęnoiC odpowiednich zachowid. Jednak pojinilby « \ wydzielania aktów ze strumienia mterifecji Nw •Kdrlrbbjl*) ter ^r iiitćW zachowało aę agresywnie dopiero po kilku próbach zdmuiowuk fiatów

I* dnigNi w<ri;i arkusza obserwacji obserwator rtiwii symbol zdarzrm. iktrć ^ pc»isna W systemie Flandersa obserwator dostaje irtusz w pouia tabeli W^wnl^^e Wą minutę, a kiAimna trzysekundowy interwał 'A ot _lritc« obserwator stawia jedną cyfrę - symbol kategorii odpot jdającę te* co de w tym interwale (np. .2’. jeśli nauczyciel nagrodził lub zachęcił ucznia da X - jełll nauczyciel zadał nicretoryc/jic pytanie otresekb mA X -jj0czcA odpowiedział nauczycielowi. „9* - jeśli uczeń ode/wal uepyuny id.).

dwudziestominutowej obserwacji jest zaterr ciąg 400 cyfr repre/crajg .^.•jarzenia na osi czasu.

junżmy. W tak poszykowawszy lekcje. Flsndcrs prób* nastepme jąiolic.» ^0. h przykład, ze sekwencja 4-8-2 oznacza interakcje r uczycie' pyta, uczeń !*-»»& nauczyciel go chwali Ale w sekwencji 4-S-9-2 me wiadomo, kogo chn-. g^yciel: ucznia, który odpowiedział na jego pytanie, uczaa. który spODUaiezt* ik do rozmowy, czy ucznia, który wiała* skończył Ścierać labke Jadyit jjo molem) być pewni, to rozkład częstości izolowanych akt* *

Omawiani wersji arkusza wymaga nauczenia sie na pamięć symboli katcgoiń. do* polecenia jest stosowanie symboli znaczących": zamiast cyfr • skjócon. w kto „Aposzczególne litery odpowiadają kolejno: podmiotowi, czynnota i podmiotowi p NPU • .nauczyciel pyu ucznia'. NGli - .nauczyciel gam •cna*. LGU • i#*, gani ucznia'). Ale jeśli kategorii jest kilkadziesiąt, niewiele to pomoże Trzecią wersję arkusza stosuje sę do obserwacji rozciągniętych w czasie procesót _c *aoi samodzielnie pracuje nad zadaniem z podręcznika'). W mena odpo .jfcjK)* kategorii obserwowanego procesu zaznacza jego początek i icmtc (apF tf pdóQ lub zakreśla umowne interwały).

Cbokn zasada obowiązująca obserwatora brzmi; rejestruje tylko u. co widzę laeiA czego taę domyślam. Jeśli kategoria jest zdefiniowana jako .uczeń pros Im ci: «pe*merx i radę", a obserwator widzi tylko. U uczeń pochyla się do koku _: nOm, nie może zaznaczyć tej kategorii, chybi u usłyszy cos u rodzaju. .Czy to ot dobrze?*. Jak to narysować?'. By oddzielić wrażenia, opinie i oceny od rcjenrs-cjrtfzen i procesów, można dać obserwatorowi zbiór skal szacunkowych, które »y-•dułby bezpośrednio po zakończeniu obserwacji Ponieważ wyniki obserwacji zależą od kwalifikacji obserwatorów, trzebi ich pod-knkoleniu Dobra metoda polega na pokazaniu początkującemu obserwatorowi mpetowidowego nagrania sytuacji, którą wcześniej zarejestrował doświadczony ob umtor. i poproszeniu, by poddał ją obserwacji. Dzięki temu można zobaczyć, gdzie ditraaitt odbiega od wzoru, wskazać i wyjaśnić błąd. Mołai też go prosić odtw ' torowanie tej samej sytuacji co pozwala u.uwnic cłmjaotf * poM» ■togom