skanuj0047

katharsis

ci pedag., które stanowią pewną całość i objaśniają proces wychowania czy kształcenia; do k.p.p. zaliczamy np.: odpowiedzialność, podmiotowość, samorealizację, tolerancję, twórczość czy wyobraźnię.

■j^ÓRMIEWlCZ Kategorie pedagogiczne, Olsztyn

katharsis [gr. 'oczyszczenie ’J: 1} ujawnienie i odreagowanie w procesie psychoanalizy wypartych ze świadomości przeżyć o charakterze urazowym, wywołujących objawy nerwicowe; 2) _w szerokim znaczeniu — wyładowanie emocjonalne, swobodne ujawnienie tłumionych emocji.

Katolicki Uniwersytet Lubelski (KUL), prywatna (kościelna) uczelnia wyższa o statusie uniwersyteckim, zał. 1918 jako Uniw. Lubelski, od 1928 jako Katol. Uniw. Lubelski; ob. kształci ok. 18 tys. studentów na 6 wydziałach; 1) Teologii, 2) Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, 3) Filozofii, 4) Matematyczno-Przyrodniczym, 5) Nauk Społecznych, 6) Nauk Humanistycznych; studia magisterskie oraz doktoranckie na kierunku pedagogika są prowadzone w Instytucie Pedagogiki na Wydz. Nauk Spoi. (adres: 20-950 Lublin, Al. Racławickie 14; adres internet.: www.kul.lnblin.pl/wns).

Kawula Stanisław (ur. 8 V1939, Koniczynka k. Torunia), pedagog; prof. zw. Uniw. Warmińsko-Mazurskiego; 1976-82 kier. Zakładu Pedagogiki Społ., 1978-82 dyr. Instytutu Pedagogiki i Psychologii UMK; od 1981 kier. Zakładu Teorii Wychowania, a następnie Katedry Pedagogiki Spoi. WSP w Olsztynie; 1986-90 rektor tej uczelni; zajmuje się zagadnieniami pedagogiki spoi., ogólnej oraz alternatywnej; Czi. Kom. Nauk Pedag. PAN (1980-89, 1999-2001); gł. dzieła: Rodzina wiejska: oświata-kultwra-wychowanie (1982), Studia z pedagogiki społecznej (1983, 1988, 1996), Szkoła alternatywna. Z teorii i praktyki szkół waldorfskich (1992, 1994), Dylematy edukacyjne za granicą (1991), Pedagogika rodziny (1997, 1998), Człowiek dla drugiego człowieka. Tryptyk pedagogiczny (1998).

Keckermann Bartłomiej (ur. 1572, zm. 1609), filozof, pedagog, teolog kalwiński; od 1597 wykładowca w elektorskim Collegium Sapientiae w Heidelbergu, po powrocie do Gdańska 1602-09 prof. -> Gdańskiego Gimnazjum Akad.; przyczynił się do reformy programu nauczania, zgodnie z nowocz. tendencjami uczelni eur.; autor podręczników m.in. z zakresu logiki, matematyki, fizyki, etyki, polityki, retoryki; gł. dzieła; Praecognitomm

philosophicorum libri duo (1607), i gicae (1605), Systemu disciplOliMsj (1607), Brevis cornmentatio nautlM f

Keller Helen A<J_ams (ur. 1880, amer. pisarka, Pedagog i działać** w 19. miesiącu życia utraciła wami i częściowo możność mówienia; tfl| dzięki pomocy nauczycielki A.M. M*i livan), ukończyła wyższe studia, UĘ doktorat, zdobyła znajomość kilku | prowadziła działalność nauk. i spot. nd nieuleczalnie chorych; gł. dzieła: Hisinfj go życia (1903, Wyd. poi. 1904, 1967)/ theDark (1913), Teacher (1955). Kerschensteiner Georg (ur. 29 ¹ Monachium, zm, 15 i 1932, Monaelfl pedagog niem,; jeden z twórców MW -> szkoły pracy; realizował swoją koi«j w eksperymentalnej szkole podstawo*! Monachium oraz w szkolnictwie współtwórca -» pedagogiki kultury, stoi lowal tezę („podstawowy aksjomat ksztjj nia”), że kształcenie może się odbywać Jl nie na podstawie przeżywania takich I kultury, których „struktura duchowa” t wiada strukturze danego okresu rozwojdj go jednostki; gł. dzieła: Pojęcie szkoły /

(1912, wyd. poi. 1926, 1970), Charakter,l pojęcie i wychowcmie (1912, wyd. poi. I9q Podstawowy aksjomat procesu kształć (1917, wyd. poi. 1970), Theorie der BildĄ (1926).

Key Ellen Karolinę (ur. 11 XII 1848, sholm, zm. 25IV 1926, Strand), szwedz. dj! laczka spoi., publicystka, pedagog; przedij wicielka ruchu kobiecego w Szwecji; najpT niejszy wyraz swym poglądom spoi. i pedl data w tłumaczonej na wiele języków prał Stulecia dziecka (1900, wyd. poi. 1904,192| żądała w niej uznania prawa nie tylko kobl ty, ale i dziecka do osobistej wolności i nil zależności; widząc w szkole narzędzie prisj musu oraz polit. i rei. indoktrynacji, domag la się poszanow_ania naturalnej odrębnoil dziecka i jego prg_Wa do swobodnego rozwij ju, pełnej indywidualizacji nauczania.

kiblic [hebr. 'zbiór 'osiedle'], dobrowoM żyd. wspólnota osadnicza w Izraelu, opart na wspólnej własności ziemi i środków prd dukcji, ochotniczej pracy, równych prawach] obowiązkach, or^z zbiorowej odpowiedzią' ności materialnej j_ej członków; zarządzań^ wspólnie przez "wybierane komitety, odpoi wiedzialne za różne sfery prowadzonej nim działalności; zyski — po zaspokojeniil potrzeb członków, i ich rodzin fnn. żywność!

Kodeks

nauka i opieka med.) -w rozwój wspólnoty; szcze-pwvi^|i^|m|o się edukacji — tworzo-mil/.aju domy dziecka, a za I^WWIiiiH t odpowiadają solidarnie

Htj di di; mch kibucowy odegra!

' HłfcWfml! w mi.idnictwie żyd. w Palesty-|i)(ii di‘midii i egalitarne idee wpiynęły ■liłtiilim.Hd'- 'iię społeczeństwa państwa Iftlil^iMdliy polit.; k. mają duży udział w ■prim m ii.ii mimo ich stosunkowo nie-p|t*! II, /liy 1990 istniało 270 k. (po P lwi łun imól). ij. 2,6% populacji Izraela).

jpHtli.h Willi,im Heard (ur. 20 XI 1871, Mli |'| iiiui, /.iii. 13 II 1965, Nowy Jork), Ml |ii'il,i|i"i; i filozof; twórca wraz z J.A. ■tfiiiiiiiium > metody projektów w naucza-

m IVnlli;.m|! (ur. 1 IX 1927, Angerburg), Altjlii^ ulem.: przedstawiciel nurtu dydakty-iilipfi om konstruktywnej; twórca koncep-li im di enu kategorialnego; 1963 prof. jjti* ™ Marburgu, następnie w Munster; iltfi #» pi/rwodn. Niem. Tow. Nauk o Wy-,i/n*«iiiiii. /;l. dzieła; Das padagogische Prob-jtw ifc» ilniiaitaren wid die Theorie der ka-•tfiiiiii/iii Kildung (1959), Aspekte kritisch-‘•u 'od imiT frziehwigswissenschaft (1976), ■Jfiie ' nulim zur Bildungstheorie md Didak-41pni’i|

W AN/A > Polskie Stowarzyszenie Pedago-I Animatorów Zabawy KLANZA.

HlW b/kolna: 1) zbiór uczniów, na ogól iiiutimiiiltńw, uczących się razem wg tego sa-»ł(ii piugmmu; 2) pomieszczenie, w którym *illiyw,i|.| się zajęcia szltolne.

»j**owo-lekcyjny system nauczania,

ijiiwiili organizacji nauczania zbiorowego po-e n il y n.i podziale uczniów na grupy o jed-inl>iiwyiu stopniu zaawansowania w nauce i lei_tj. a programu nauczania i pracy szkol-iih| u,i jednostki zw. lekcjami; rozwinięty w ".VI w. przez J. Sturma w gimnazjum w Stras-

lnni;il

M*«y dualne, typ klas szkolnych realizują-■ yi h program -> edukacji międzykulturowej; i* d powstają w szkołach zrzeszonych w i Towarzystwie Szkól Twórczych, gdzie m mmwie, od pierwszego dnia pobytu w dmie, poznają otaczającą rzeczywistość w li .•ylin ojczystym i języku obcym.

Musy łączone, organizacja nauki w pier-nin/.ych klasach szkół podstawowych, w któ-lyelt zbyt mała liczba dzieci zmusza do prowadzenia zajęć przez jednego nauczyciela w tym samym czasie dla uczniów z dwóch roczników.

klasyfikacja uczniów, całoroczna bądź okresowa ocena osiągnięć uczniów we wszystkich przedmiotach nauki szkolnej (-> egzamin klasyfikacyjny, poprawkowy, sprawdzający, -+ ocenianie uczniów).

klasztorne szkoły, średniow. szkoły prowadzone przez klasztory, przeznaczone gł. dla zakonników i kandydatów na zakonników, niektóre przyjmowały także młodzież świecką; pierwsze chrześcijańskie sz.k. powstały w V w. w Irlandii; od VI w. zakładane przez benedyktynów w Anglii, a następnie w pozostałych krajach eur.; rozkwit w VIII-IX w.; w większości z nich uczono gramatyki łac., redagowania dokumentów, śpiewu kość. i posługiwania się kalendarzem; wyrosły z przekonania, że oświata i nauka nie stoją w sprzeczności z wiarą, a przeciwnie — służą jej pogłębianiu; upadek sz.k. nastąpił w XIII w. w związku z powstaniem uniwersytetów.

klimat szkoły, czynnik psychospoi., wpływający na jakość kształcenia i wychowania w szkole, który obejmuje przede wszystkim wzajemne stosunki między nauczycielami a uczniami, między nauczycielami a dyrekcją szkoły i rodzicami uczniów oraz między samymi uczniami; właściwy dla jakości kształcenia k.sz. wymaga gotowości do współpracy, życzliwości i poczucia bezpieczeństwa, a także wzajemnego szacunku i zaufania.

klinika kształcenia, nurt badawczy występujący w ramach -> pedagogiki krytycznej; jego twórcą jest pedagog w). R. Massa; kliniczne ujęcie edukacji wykorzystuje podejście -*■ psychoanalityczne i -> fenomenologiczne, w tym metody -► jakościowej analizy indywidualnego przypadku, by ukazać specyfikę tzw. zapośredniczenia edukacyjnego — roli kształcenia (ukrytych uwarunkowań i znaczeń) w kontekście konkretnych historii życia poszczególnych jednostek, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów codzienności.

Edukacja wobec zmiany społecznej, red. J. Brzeziński i L. Witkowski, Poznań-Toruń 1994.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ustawa z 25 II 1964 zawierająca przepisy dotyczące statusu prawnego rodzin, w szczególności wzajemnych praw i obowiązków małżonków, rodziców i dzieci, zasad sprawowania opieki nad małoletnimi oraz nadzoru, także sądowego nad opieką.