Zielona Kuchnia: Uzdatnianie wody


























strona główna

survival

patenty

rośliny jadalne i użytkowe, galeria

tereny wypadowe, wyprawy



książki, linki

nowości

zrób to sam

filmy i programy, aktualnie w TV

sprzęt: pełny i minimalny



jak zacząć?

jedzenie

o autorze

umiejętności podstawowe i zaawansow.

spis treści, słownik, szukaj







Woda jest nam konieczna do życia. O jej pozyskiwaniu napiszę
później. Czasem jednak musimy czerpać ją z niepewnych źródeł. A nawet
jeśli źródło wygląda na pewne, najbezpieczniej jest traktować każdą wodę jak zanieczyszczoną.
Zdarzyło mi się nabrać w górskim źródełku wodę, w której pływały dwa
robaki długości około 10-15 cm. Z kolei na zdjęciu poniżej widać leśne
źródło w którym woda, mimo że pachnie siarkowodorem (zgniłymi jajami),
jest nieszkodliwa dla zdrowia - sprawdzona przez chemików.




Nie jestem chemikiem czy biologiem, więc nie
przedstawię pełnego uzasadnienia przedstawionych metod. Za to wszystkie
(poza jedną) zostały przeze mnie wypróbowane i skonsultowane ze
specjalistami.
Zanieczyszczenia wody można podzielić na:
Mechaniczne - czyli zawiesiny,
szczątki roślin, piasek, muł itp. Są dość łatwe do zauważenia i
oczyszczenia. Stosunkowo niegroźne, choć zmieniają smak wody.
Chemiczne - nawozy,
pestycydy - pochodzące z nawożenia pól i zanieczyszczenia środowiska.
Ponieważ są rozpuszczone w wodzie, trudno je zauważyć. Czasem można je
wyczuć organoleptycznie (to mądre słowo oznacza po prostu - na smak).
Za granicą można czasem spotkać wody "naturalnie" zanieczyszczone chemicznie ale dotyczy to raczej terenów wulkanicznych.
Biologiczne - bakterie,
pierwotniaki, wirusy i pasożyty. Trudne do zauważenia i oczyszczenia a
czasem bardzo groźne dla zdrowia: W ten sposób mozna się nabawić np.
cholery, tyfusu.
Wirusy (np. żółtaczki) występują niemal wyłącznie w wodach tropików.
Bakterie - w tropikach są groźne, u nas powodują zwykle biegunkę..
Pierwotniaki - normalnie żyjące w wodzie lub pochodzące z
ludzkich i zwierzęcych odchodów. Słynna ameba na szczęście żyje tylko w
tropikach ale w naszym klimacie też jest się czego bać. U nas najlepiej
unikać strumieni w pobliżu siedzib ludzkich, pastwisk oraz miejsc
odpoczynku turystów. Niestety nawet w górskich strumieniach mogą się
trafić odchody zwierząt dzikich.

Istnieje kilka różnych sposobów oczyszczania wody:

filtrowanie mechaniczne,
gotowanie,
dezynfekcja chemiczna,
filtrowanie z zastosowaniem filtra węglowego,
destylowanie.






Filtr mechaniczny - jest najprostszym filtrem, stosowanym od
dawna w przetrwaniu. Zasada jego działania jest prosta: woda jest
przepuszczana przez kolejne, coraz gęstsze, warstwy materiału
filtrującego: Żwiru, piasku, płótna lub gazy. Jeśli w którejś z warstw
zastosujemy rozdrobniony węgiel drzewny (czarny popiół z ogniska)
będzie to już filtr częściowo chemiczny.


Najpierw niech się woda ustoi - większość zanieczyszczeń mechanicznych opadnie na dno.
Nie ma sensu stosować trawy w pierwszej warstwie filtrującej (jak podają niektóre podręczniki).
Bo jakie zanieczyszczenia może wyłapać trawa? Patyki? Żaby? A przez jej
stosowanie możemy dodatkowo zanieczyścić wodę tym co będzie na trawie
np. jajeczkmi pasożytów.
Główny materiał filtrujący to piasek (nie ziemia tylko
piasek). Do filtrowania powinien to być czysty piasek z brzegu rzeki
lub morza. Jeśli nie bedzie czysty - pierwsze kilka litrów wody
przepuszczone przez taki filtr bedzie służyć do oczyszczenia samego
piasku.
Najprostszym filtrem jest kilkakrotnie złożony kawałek materiału - koszulka, bandana, ręcznik, czysta skarpetka.
Do zrobienia filtra można wykorzystać plastikową butelkę
(1,5-2 litra) z odciętym dnem. Wystarczy szyjkę zatkać luźno zwiniętym
bandażem a do środka nasypać piasku. Przy laniu wody na piasek ten
ostatni może się wzburzyć - pamiętajcie o tym.
Popularny przepis na fitr z 3-4 gałęzi i materiału pokazuję obok ->
Woda powinna się przesączać przez jak najgrubszą warstwę piasku. Z
tego powodu butelka z piaskiem jest lepsza od stojaka. Na dodatek w
butelce nic nie przeleje się bokiem.
Filtr mechaniczny oczyszcza tylko z zanieczyszczeń
mechanicznych i większych biologicznych. Najczęściej stanowi wstęp do
przegotowania lub odkażania.
Pamiętaj, żeby co jakiś czas wymienić materiał filtrujący - zanim się zapcha i woda całkiem przestanie płynąć.
Dostępne są mechaniczne filtry ceramiczne - tak zbudowane że zatrzymują nie tylko zawiesinę ale i bakterie. Cena około 1500 zł.





Gotowanie - zabija większość bakterii i pasożytów. Pod warunkiem że trwa 10-20 minut. Nie jest jednak idealne:


Żeby zniszczyć przetrwalniki niektórych bakterii trzeba by gotować wodę w temperaturze 120�C przez 2 godziny.
Gotowanie nie oczyszcza z zanieczyszczeń chemicznych. Czasem wręcz zwiększa stężenie.
Podobno temperatura 100�C nie niszczy salmonelli.




Środki chemiczne - niszczą zanieczyszczenia biologiczne i neutralizują chemiczne. Nie są jednak receptą na wszystko.


Nadmanganian potasu tzw. kali - bardzo skuteczny w niszczeniu
bakterii. Teoretycznie ma działanie uboczne ale jego skutki mogą się
objawić dopiero po kilku latach codziennego picia tak oczyszczanej wody.
Chlor i jego związki - stosowany na masową skalę w wodociągach. Spotykany w niektórych tabletkach.
Atomy srebra w tabletkach Micropur - używane obecnie przez polskie wojsko. Podobno są nieszkodliwe dla człowieka.
Przed wrzuceniem tabletki do wody warto ją przefiltrować
choćby przez ręcznik - wtedy w wodzie nie będzie mułu a działanie
tabletki będzie lepsze.






Filtr chemiczny - jedynym na razie znanym mi jest filtr węglowy.


Filtr węglowy likwiduje wszystkie zanieczyszczenia:

Mechaniczne - całkowicie.
Biologiczne - całkowicie, częściowo lub niewiele (w zależności od wielkości "stworzonka").
Chemiczne - chlorki i cyjanki całkowicie, ołów, rtęć, azotany - częściowo.

Węgiel drzewny z ogniska to jeszcze nie jest węgiel
aktywowany. Pamiętajcie o tym - dajcie go wiecej. Pamiętajcie też o tym
że węgiel drzewny będzie lepiej działać, jeśli będzie jak
najdrobniejszy (duża powierzchnia działania).
Obowiązuje podobna zasada jak przy piasku - woda powinna przejść przez JAK NAJGRUBSZĄ warstwę.
"Pablo" wymyślił sposób na przerobienie popularnego filtra do wody na przenośny filtr węglowy.





Destylowanie wykorzystuje tą samą zasadę działania co
skraplacze do uzyskiwania wody z ziemi. Woda paruje pod wpływem ciepła
promieni słonecznych, skrapla się na folii i ścieka do naczynia. W
czasie parowania woda zostawia wszystkie zanieczyszczenia mechaniczne i
biologiczne oraz większość chemicznych. Jedyne zanieczyszczenia których
nie oczyści destylarka to substancje chemiczne, które również mogą
parować - np. alkohole.
Jest to również świetna metoda odsalania wody morskiej. Demonstrowali ją w swoich programach Ray Mears i Les Stroud. Jeśli mamy do dyspozycji czystą wodę morską, destylarka może być dla nas również źródłem soli.


Destylarka składa się z dużego naczynia (może być dół w ziemi)
przykrytego szczelnie przezroczystą płachtą. Środek płachty obniżamy
np. kamieniem a pod nim ustawiamy naczynie na czystą wodę. W przypadku
dołu ziemnego przydatna będzie również rurka do wysysania czystej wody
bezpośrednio z naczynia.
Im mocniej słońce ogrzeje brudną wodę tym szybciej będzie ona parować.
Folia powinna być przezroczysta - słońce będzie bardziej ogrzewało wodę niż samą folię (na której ma się skraplać para).


Jeszcze nie wypróbowałem destylarki - dla mnie to jeszcze jest teoria.


Zestawienie skuteczności wymienionych sposobów oczyszczania wody:




Sposób oczyszczania

Stopień redukcji zanieczyszczeń:



fizycznych

chemicznych

biologicznych



Filtr mechaniczny

całkowity

żaden

częściowy lub nieznaczny



Gotowanie

żaden

żaden lubzwiększa stężenie

całkowity lubprawie całkowity



Środki chemiczne

nieznaczny

całkowity lub częściowy

całkowity



Filtr węglowy

całkowity

całkowity lub częściowy

całkowity, częściowy lub żaden
(zależnie od zanieczyszczenia)



Destylowanie

całkowity

całkowity lub
prawie całkowity

całkowity




Pisząc ten tekst opierałem sie na własnych materiałach i
doświadczeniach. W sprawach dotyczących chemii i mikrobiologii
podpierałem się nieco artykułem Agnieszki Wroczyńskiej z NPM nr 5/2004
oraz książką Toda Schimelpfeniga "Pierwsza pomoc w warunkach ekstremalnych".

Na ten temat na forum www.reconnet.pl.













SPRZĘT:
pakunki
ubranie
ostrza
kuchenny
noclegowy
drobny
samorobny





KULINARNE:
chleb
z roślin
z roślinami
bez roślin
zupy
jednogarnkowe
szturmowe
"dzikie białko"
suszenie mięsa





SURVIVAL:
wola przeżycia
układanie ogniska
krzesiwo
prace w drewnie
wiązanie węzłów
łowienie ryb
orientacja w terenie
orientacja bez kompasu
prowizoryczne plecaki
płachty biwakowe






TEORIA:
programy TV
filmy
książki
survival
aktualnie w TV






SPISY:
spis treści
spis słów
spis terenów
nowości
spis roślin
galeria roślin




survival_zielona_kuchnia