skanuj0016 (59)

Iłili I »' »ł IMi *i u-t ii

uli; nn|bnid/le| wagi u 11 iw 1 l | •<»Mml w \ 11 h I« plsai zy 11 »m< oskich kopca \M wieku" I anpinwal on dzida ulemie. Mego I-111 n | >t i/ylorn we I ‘iii nc) I /mów ni i |.il- o 11 /lennik ,11, 1.11 I, | iii/ u Ir), i v lonek mtii nylsk lego stowarzyszenia Imienia Wagiu■ i,i •    /owni)«>’,«> w organizację li".ll\\'.ilu w llayreulh’¹, O wildze In

I < 11 iit |l Wagi im I- le| dl. i twórczości /.nil świadczy epizod operowy z ostatnich l.ii życia dawnego mistrza szkoły modlińskiej'*’. Knzem z kompozytorem I kry |y|. leni mu/y. nym, Allredem Mruneau, Zola pisze w latach 90. XIX wieku Irzy III net to I 'lei ws. .i / lyeli oper (także układających się, jak wszystkie dzielą Zoll, w odięhny eykl) lo Messldor, tytułem nawiązujący do Germinalu, ale oparty na I,ilmle /toin Km u. bohaterami Zoli nie są co prawda starogcrmańscy bogowie, lei z biedni wieśniacy /. Owernii, ale wizja ich egzystencji, którą określa, podobnie jaI- u Wagnera, temat złota, nie ma nic wspólnego z poetyką realizmu czy naliirall/inii To utopijna wizja autora Ewangelii, używającego przede wszystkim j»;ayI-o symboli i mitu. Tak samo dzieje się w drugiej operze, HOuragan (Ilu 11 igi iii) Ti osia Intryga wykazuje tu duże podobieństwo tematyczne z Latającym Holendrem, a Inspiracje Wagnerowskie widoczne są przede wszystkim w operowaniu tajlmolywcnt morza i żeglugP.

Wlkii/ująe na len epizod w twórczości Zoli, nie chcę tym samym powiedzie, ze także konstrukcja Historii naturalnej jednej rodziny kształtuje się pod pi/emo/iiym czy wyłącznym wpływem Wagnera. Trudno określić bowiem pola. ly. b wpływów i ich granice. Zola wyraźnie zmieniając założenia cyklu (i samą po.lslawi; cykllcznoścl swego zbioru!), w trakcie pracy ulegał zapewne wpływom Wagnera, ale także doświadczeń, które można by ogólnie określić jako mo.lei nist y i zne. Należały do nich różne zjawiska zewnątrzliterackie, takie jak pi ciułany życia społecznego i rozwój współczesnej kultury, przez Zolę, jak przez Inny* l» twórców lego czasu, odbierany jako prowadzący do unifikacji jednostki i Męski wyobrażeń o możliwościach społecznych reform. Ale także artystyczne, • by wspomnieć Iii tylko o rozpadzie szkoły naturalistycznej i literackich „zdrada, li dawnych uczniów Zoll (takich jak, na przykład, Joris-Karl I luysmans), o pojawieniu się nowych prądów w malarstwie, na rzecz których Zola prowadził swoją „słuszną walkę", o nowych lekturach lilozofów, przede wszystkim '.. hopenhauera, którego myśl jest lak ważna dla wizji egzystencji wpisanej w po-sz. /ogólne łomy Kougon Maei/iuirldw'^M.

M II l'aiiltn TpNteln, Rhlitird Warner imlle Zolu, Aiinlogles cl couchihuuIiiiiccs. ¹ nltliTN ile I lllor.itino, Tcsles, ImagcN, Muślinie,s", Ihiiluse ino,¹, s M ¹ I M a 111 li, ii/, cyt

M II l'iintIn I psleln, .1/ cyt,, n, Mi o'

¹ /uh /nln Ir iiiiIiiinllHiiui nu llicnhc Pm Im MMS

¹ hplłiWf) (nlil/li'll»(|. .1 II.I pewne Wdllą llWrtgl, |esl pi/eśle.l/eille Wątków mi liepen

haiiei liwskich w twóh /ości /nil I Wagnera /uh M Paulin Ipaleln, 11z cyt

Oc/ywldcie, wielce |*1 nwilo|mmlolmu* wpływy pomysłów Waguerowsklt h nn i yl«-1 -'(ill si) Wli/nym kliu /cm dlii i lutni pretfii |l Ale Istni ne dla mnie pn/nsla |c pr/cde wM/yNll' Im, )nko punki wyjścia, |cilnOi•/.*•»»nt»i4*' l pninleluośi nim w id kii li I' nnstrut c)l cyk lit znych Pi /c/, swoji) widni / łonoWuśi I pi / ci i tlimy pici wolnych pi'o)cl' Id w sij one himl/.n Inulnym wy/wunlcm dla Inlei prelnloi a W lc| lekonesnnsowej lylko próbie rozpoznania chclnkibym jednał chodu/ gnihs ,i hI icńIic podobne cechy, określ,ij.jce zasady cyldlc/noścl, pi/ygli)dnji)i ' li, bll/e| sposobowi układania po)edync/,ych „cegiełek" w c.ilośi

() Koiiyou MilCi/ii/irlnrli czi;slo pisze ?.!<,*, że lo cyld w nnjbnnb le| lllcialuym sensie lejyi down: w historii,¹ wzrosło I npmlkn )edne| rod/lny wplsnny /oiihd „cyld Życia, Śmierci I Odrodzenia"'' len snm rytm odnn|dii|emy w d. lelc We giieie babulę obydwu cykli organizuje „deki domin,i": |edno wydei /cnie i hoC by nn pozór drobne, n,irus/n)i)c system pr.iwn, porzijdkn nlbo zdrowia prowed/l do skutków w pr/eslr/,enl makro nn zasadzie kamyka uruchamiającego lawini; bod,sławi) l,)c/llwoścl w obu cyklach okazuje sli; żalem delermlnl/m, nic bili' przyrodniczy, ali* także mityczny, U Wagnera kradzież zioła pr/e/ Albeiyl a bu i /y pierwotni) harmonii; w świńcie bogów I ludzi; demoniczny kai/el nadeji lalalni) moc pierścieniowi, którego odli|d wszyscy bi;d.) |>ragni)i' 1 pi. • . ulepi < glm)i klękiem będzie klęska Wolana I zmierzch bogów 1'odslawi) cyklu ,'nli jesl oczywiście hlslorla I )ruglego Cesarstwa, a wlęt■ ci.jg konkretnych, i /ęstn nu lentyeznych wydarzeó, który ogliplnny z perspektywy blslorll /degeneiovvane| rodziny ukrywa w sobie lalalni) antycypacji; przyszłości W kolejnych i . <;śi im h obu dziel coraz głośnie) słychać, jak pisze /ola w ilnih/il //, „IrzeH/.i /cnie swlala wieszczące katastrofę, rozpadanie sli; starego porzi)dku W „blslorll naluialnej jednej rodziny" wzrostowi potęgi poszczególnych |e| i/lonl-ów lowar/ys/,) e powledzl kIi;skI: okazuje sli;, że Im szybciej odbywa sli; w/rosi, tym bardzie) spektakularny okaże sit; upadek,

batalne siły, rztjilzijce śwlalem bohaterów Wagnera I /oll, objawlaji) swo j.) moc w postaci powtarzających sli; sygnałów, Sygnały i<* /ostały podobnie skonstruowane, choC przecież każdy z cykli zrealizowany zonlal przy porno cy środków Innych sztuk. Trzeba jednak powiedzieć, że dellnlc|e cyld u mu zycznego zwracaj.) uwagi; na laki, iż serii; operowa organizuje pi zede wn/ysl kim Icksl literacki oraz koncepcja dramatyczna, klin,) wspomagają »/y współ twórz,) elementy czysto muzyczne-'', Takim elementem jesl w ilrruinilu Nlii Iwiytfw oczywiście lejlmolyw, który Wagnei w swojej teorii dramatu nm/yi

' A la bile, 1'inlli/iiml Ihniffi⁴! Iii ilu tle Slech' ( iilhiir A ini/ilioln^lml Inl^i/iirhilloii Oj WiiflWr, ilokn illlil Zolu ,,1'nyihoimnlylbu he 1'i'mpł', Ili'visi" ,'IIU,' iii żl), h ,'s'ł

/oh ilin/kloiin/lii mu-i/kl Kisi A « Imclkowukl Wam .iwa IWi |hasln | i \

I-.liczna lurma lal wiemy, w d lele Wagnera cnlurtc wspóllwm o) lol* •' ejeinenh |,|,i Mlyc/ne, Móryinl w W; In nie /iijinuji; zwlipane • jego knncepcjF) U,-Uda Kynlely, mego