skanuj0020 (228)

Mechanizm działania toksycznego. Reaktywne metabolity chlorki; winyi_u * _cj_ę pod wpływem mikrosomalnych monooksygenaz do tlenku styrenu (1,2-epok-— tlenek chloroetylenu i aldehyd chlorooctowy reagują z makrocząsteczkami ko    sye tylobenzenu), który jest reaktywnym metabolitem, łączącym się z makrocząstecz-

mórkowymi, w tym z DNA, działając mutagennie lub inicjując proces nowotworowy. Ą [,_aITu komórkowymi. Tlenek etylenu ulega hydratacji do fenyloetyloglikolu, który Objawy zatrucia. Chlorek winylu w dużych stężeniach wywołuje objawy ’ V sprzęga się z kwasem glukuronowym i glutationem. Utlenianie fenyloetyloglikolu narkotyczne, działa depresyjnie na o.u.n. U pracowników występują zawroty głowy, ⁵Jj|    _Drovvadzi do powstania głównych metabolitów styrenu:    kwasu migdałowego

senność, utrata przytomności, zaburzenia wzroku i słuchu. Działa drażniąco na skórę t;    i fenyloglioksalowego. Metabolity te wydalane są z moczem.    Oprócz tego w wyniku

oraz błony śluzowe oczu i dróg oddechowych.    ' jM* ' przemian styrenu powstaje: 4-winylofenol, 1-fenyloetanol, 2-fenyloetanol, kwas

W zatruciu przewlekłym obserwuje się uszkodzenie wątroby, trombocytope-    benzoesowy, kwas hipurowy. Przez drogi oddechowe wydala    się jako ditlenek węgla

mę, zaburzenia termoreguiacji, kontaktowe zapalenie skóry, twardzinę skóry    _oraz w postaci nie zmienionej.

(seleroderma). U pracowników występują aberracje chromosomów.    , Mechanizm działania toksycznego. Styren działa neurotoksycznie, depresyj-

U osób zatrudnionych przy polimeryzacji chlorku winylu występuje akróos- 0- :    _nie na o.u.n. oraz drażniąco na błony śluzowe.

Objawy zatrucia. W dużych stężeniach (powyżej 850 mg/m³) pary styrenu

teoliza (rozpływne zanikanie kości), polegająca na zmianach troficznych w koń- ^; cowych paliczkach palców rąk. Objawy te występują zazwyczaj tylko u pracow- (

iTSyywołują Silne podrażnienie oczu, nosa i gardła. Działają depresyjnie na o.u.n., ników zatrudnionych przy czyszczeniu autoklawów, w których zachodzi polimeryza- ^ ' ^r powodując zawroty głowy, senność, uczucie zmęczenia, odurzenie, utratę koor-cja, narażonych na największe stężenie PCW.    ■    ; dynacji ruchów i drgawki. LD₅₀ doustna dla szczurów wynosi 5 g/kg mc. W za-

Chlorek winylu jest substancją o udowodnionym epidemiologicznie działaniu }\    ;    truciach przewlekłych drogą inhalacyjną oprócz stanów zapalnych spojówek i dróg

rakotwórczym na ludzi. Najpoważniejszym skutkiem działania chlorku winylu jest -    oddechowych występują mdłości, brak apetytu, ogólne osłabienie, apatia, zaburzenia

angiosarcoma wątroby (naczyniakomięsak krwionośny). Wywołuje także nowo- •%    pamięci i koncentracji uwagi. U robotników narażonych na styren obserwowano

twory płuc, mózgu, układu krwiotwórczego i limfatycznego. Okres latencji wynosi    wiele objawów neurologicznych: nieprawidłowy zapis EEG, zmniejszenie szybkości

średnio powyżej 20 lat. LC₅₀ drogą inhalacyjną dla szczura wynosi ok. 780 mg/m³,    przewodzenia nerwów, zaburzenia słuchu, utrata zdolności zróżnicowania kolorów.

Wartości biologiczne i toksyczne. Najwyższe Dopuszczalne Stężenie chlorku    W badaniach epidemiologicznych na dużym materiale wykazano związek

winylu w Polsce wynosi 5 mg/m³, w USA 3 mg/m³. Wielkości te są uzależnione |§    . _    pomiędzy narażeniem na styren a śmiertelnością z powodu chorób o.u.n..szczególnie

.. -—pojawia się wysypka, wysuszenia i pęknięcia skóry.

Styren wykazuje działanie mutagenne. U ludzi narażonych zawodowo na styren obserwowano białaczki oraz przypadki raka o innych lokalizacjach. Jednak dane epidemiologiczne dotyczące rakotwórczego działania styrenu są niepełne.

' . Dlatego związek ten został uznany za przypuszczalnie rakotwórczy dla ludzi.

.    Metody oceny narażenia. Oznaczanie, stężenia nar stvrenn w nnu/ie-

w poszczególnych krajach od aktualnych możliwości technologicznych w ograniczę- .i    padaczki. Powtarzany kontakt styrenu ze skórą prowadzi do rozwoju dermatoz

niu emisji tego związku. Wielkość ekspozycji można określić na podstawie stężenia |§ ^: ‘    ^cJ<*    «««•«•»*» « ⁵ "•^Un5**'^5<‘

chlorku winylu w powietrzu wydychanym.

Metody oceny narażenia. Oznaczanie stężenia par styrenu w powietrzu. C ,, Bardziej miarodajne wyniki uzyskuje się oznaczając stężenie kwasu migdałowego A w moczu pod koniec zmiany roboczej. Mniejsze znaczenie diagnostyczne ma

II'’'.

Styren

Winylobenzen, fenyloetylen, CH₂=CH—

Ąj.W-y

^;.|§ stężenie nie zmienionego styrenu w wydychanym powietrzu -C₆H₅, temp. krzep. -30,6 C, temp.    Wartości biologiczne i toksyczne. Najwyższe Dopuszczalne Stężenie w po-

wrz. 145°C, m.cz. 104,14. Styren to ciecz bezbarwna, o charakterystycznym* |gg wietrzu wynosi 50 mg/m³, Dopuszczalne Stężenie Chwilowe 200 mg/m³ Dopusz-nieprzyjemnym zapachu. Miesza się z etanolem, eterem, disiarczkiem węgla, g , ‘' ftdne stężenie w materiale biologicznym (DSB) dla kwasu migdałowe^ acetonem, letrachlorkiem węgla, bardzo słabo rozpuszcza się w wodzie. Łatwo .    16mg/h, dla sumy kwasu migdałowego i fenyloglioksalowego 25 nWh

polimeryzuje pod wpływem światła słonecznego lub ogrzewania.

Występowanie, zastosowanie, narażenie. Styren używany jest do produkcji tworzyw sztucznych (polistyren, poliestry), gumy syntetycznej (kopolimer z butadie nem), jako rozpuszczalnik żywic poliestrowych i półprodukt w syntezie chemicznej. ^.,.- ,

Akrylonitryl

Największe narażenie występuje przy otrzymywaniu polistyrenu i kopolimerów oraz £ j przy formowaniu laminatów poliestrowych. Często w tworzy wach pozostają resztki styrenu i z tego względu polimery zawierające ten związek nie nadają się do kontaktu •

z żywnością.

Wchłanianie par przez skórę ma drugorzędne znaczenie. Ciekły styren wchłania się _; przez skórę z prędkością 9-15mg/cm² na 1 h. Metabolizm styrenu zachodzi

^J ,^cyj^anek winylu, propenonitryl, H₂C=CH—CN, m.cz. 53,06. Czysty akrylonitryl jest bezbarwną, bezwonną cieczą, dobrze miesza się z wodą i wieloma

Losy w organizmie. Styren wchłania się głównie przez układ oddechowy."jr?^;

rozpuszczalnikami organicznymi.

Występowanie, zastosowanie, narażenie. Akrylonitryl stosowany jest do wyrobu poliakrylonitrylu, używanego do produkcji włókien sztucznych (orlon). Jako

przez skórę z prędkością

w organizmie wielokierunkowo. Główny szlak przemian prowadzi przez epoksyda- ,

'• iyi. f?. -3 672

■ -i Mg"

673