3582428499

® Postępy Hig Med Dosw (oniine), 2010; 64:251-261    www.phmd.pl

e-ISSN 1732-2693

Recehtd: 2010.02.16 Accepted: 2010.04.16 Published: 2010.05.25	Bakteriofag T4: molekularne aspekty infekcji komórki bakteryjnej, rola białek kapsydowych^1 Bacteriophage T4: Molecular aspects of bacterial celi infection and the role of capsid proteins Grzegorz Figura, Paulina Budynek, Krystyna Dąbrowska Laboratorium Bakteriofagowe. Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN im. L Hirszfelda we Wrocławiu
Słowa kluczowe:	Streszczenie Bakteriofag T4 pochodzący z rodziny Mymiridae jest niezwykle rozpowszechniony w środowisku oraz w organizmach żywych. W mikrobiologii stał się uniwersalnym modelem badawczym wielu procesów biologicznych na poziomie molekularnym, w tym mechanizmów infekcji bakteriofagowej. T4 należy do najliczniejszej grupy wśród wirusów bakteryjnych: fagów ogonkowych, jest zbudowany z główki, kurczliwego ogonka i ma genom w postaci dwuniciowego DNA. Ogonek jest wysoce złożoną strukturą, a jego elementy, takie jak kołnierzyk z włókienkami szyjki. tuba. haczyki, płytka podstawna i włókna ogonkowe współpracują podczas infekcji bakterii. Najważniejszym gospodarzem bakteriofaga T4 jest Escherichia coli. W procesie infekcji najważniejsza jest adsorpcja T4 na powierzchni bakterii, zależna od obecności odpowiednich receptorów: lipopolisacharydów i białka OmpC. Duża swoistość bakteriofagów powoduje, że zarówno elementy błony bakteryjnej, jak i białka fagowc zaangażowane w wiązanie (gp!2 i gp37) muszą mieć określoną budowę (skład) warunkującą ich oddziaływania. Wprowadzenie DNA do wnętrza bakterii angażuje grupę białek odpow iedzialnych m.in. za skurcz ogonka, enzymatyczne trawienie peptydoglikanu i fuzję bakteryjnych błon. W zainfekowanej komórce T4 przejmuje kontrolę nad jej metabolizmem, dzięki grupie czynników regulujących replikację i ekspresję genów. Ostatnim etapem infekcji jest złożenie wirionów i liza zakażonej komórki bakteryjnej, również podlegająca swoistym mechanizmom regulacyjnym, odnoszącym się do stanu całej populacji faga w środowisku. W pracy przedstawiono rolę poszczególnych elementów fagowych i bakteryjnych w tych procesach oraz mechanizm ich współdziałania, z uwzględnieniem zidentyfikowanych na poziomie molekularnym obszarów aktywnych. bakterlofagT4 • Infekcja bakteriofagowa • receptory bakteryjne dla bakteriofagów • LPS
	Summary Bacteriophage T4 of the Myoviridae family is ubiquitous in the emironment and living organi-sms. In microbiology it has become a universal research model for the mechanisms of many bio-logicul processes. including bacteriophage infection. T4 phage isa tailed phage. the most frequent bacteriophage group. li is madę up of a hcad. a contractile taił. and dsDNA. Its taił is a complex

251

1

Praca była częściowo współfinansowana pr/e/. Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka ..Optymalizacja charakterystyki i przygotowania preparatów fagowych do celów terapeutycznych" w roku 2(X)9. Projektu Rozwojowego nr 13-0089-06/2010 na podstawie decyzji Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego nr 0588/R/PO1/2009/06 z dnia 03-06-2009. oraz przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa wyższego w ramach projektu badawczego N N401 1305 33.