3582469086

OGÓLNE WIADOMOŚCI O PRAWIE RZECZOWYM

POJĘCIE PRAWA RZECZOWEGO W ZNACZENIU PRZEDMIOTOWYM I PRAW RZECZOWYCH W ZNACZENIU PODMIOTWYM

-    prawo rzeczowe w znaczeniu przedmiotowym to zespół przepisów prawa cywilnego, które normują, powstanie, treść, zmianę i ustanie prawa własności oraz innych form korzystania z rzeczy, czyli praw rzeczowych w znaczeniu podmiotowym;

-    prawo rzeczowe w znaczeniu podmiotowym to takie prawo cywilne, które ma dwie łącznie cechy:

*    dotyczy rzeczy;

*    jest prawem bezwzględnym;

—* np. nie są prawami rzeczowymi prawa na dobrach niematerialnych (nie dotyczą rzeczy) oraz prawo najmu czy dzierżawy (nie są bezwzględne);

-    prawa rzeczowe i prawa obligacyjne to 2 podstawowe grupy praw podmiotowych w systemie prawa cywilnego:

*    prawo obligacyjne —> wierzytelność - wierzyciel może żądać od dłużnika określonego świadczenia (art. 353) 4 dotyczą korzystania z wszelkich dóbr i usług i są prawami względnymi, a prawa wynikające ze stosunków zobowiązaniowych choć z reguły mają byt samodzielny, czasem uzupełniają rolę praw rzeczowych (np. umowa sprzedaży, zawiera zobowiązanie do przeniesienia rzeczy);

-    terminologia w prawie rzeczowym —* prawa obligacyjne określane jako prawa osobiste lub prawa osobiste i roszczenia (od łac. ius in rem — rzeczowe i ius in personam - obligacyjne; np. art. 306 kc);

-    też inne cechy praw rzeczowych, poza dwoma w/w (patrz dalej);

RZECZY TAKO PRZEDMIOTY PRAW RZECZOWYCH

-    przedmiotem praw rzeczowych są RZECZY (z nielicznymi wyjątkami, art. 265, 327 k.c, art. 65 ust. o ks. wiecz. i hip.);

*    nie zawsze jest to korzystanie z rzeczy (np. hipoteka, zastaw), ale zawsze dotyczą rzeczy;

-    WĄSKA DEFINICJA POJĘCIA RZECZ — wyłącznie rzeczy w techniczno-prawnym znaczeniu tego słowa;

*    rzeczami są tylko przedmioty materialne (art. 45) —> muszą spełniać łącznie 2 wymogi:

—» są materialnymi częściami przyrody —»NIE: dobra niematerialne, prawa oraz różnego rodzaju energie;

—> mają charakter samoistny, tzn. są wyodrębnione —» NIE: części składowe rzeczy, złoża minerałów, tzw. res omnium communes (woda płynąca, woda w morzu, powietrze);

nie ma znaczenia, czy stanowi cześć przyrody w stanie pierwotnym, czy przetworzonym;

*    NIE: zwierzęta, bo tak ustawa, ale stosuje się odpowiednio przepisy dot. rzeczy;

*    TAK: pieniądze (banknoty i bilon) —*■ są rzeczami sui generis, a wartość ich wynika nie z nich, ale z gwarancji jakie udziela im państwo;

*    NIE: zwłoki ludzkie i ich części, CHYBA ŻE preparaty przygotowane do celów badawczych;

*    TAK: rzecz już istniejąca i zindywidualizowana (odmiennie niż w obligacyjnych) —* NIE: rzecz przyszła lub niewydzielona jak lOOkg zboża w 1T zboża;

*    TAK poszczególne przedmioty —> NIE: masa majątkowa oraz NIE rzeczy zbiorowe, np. stado owiec, biblioteka;

-    NIERUCHOMOŚCI (rzeczy nieruchome) i RUCHOMOŚCI (rzeczy ruchome);

*    art. 46 —* nieruchomości to:

—» części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty, nieruchomości gruntowe); 2 warunki łącznie:

^ stanowi wyodrębnioną całość (oznaczona granicami); jest odrębnym przedmiotem własności;

—* budynki trwale z gruntem związane (nieruchomości budynkowe) lub części takich budynków (nieruchomości lokalowe), jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności 4 inaczej część składowa gruntu; np:

budynki wzniesione na gruncie Skarbu Państwa lub gruncie należącym do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków przez wieczystego użytkownika; stanowią one własność użytkownika wieczystego (art. 235 k.c.);

budynki wzniesione na gruncie użytkowanym przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną, należącym do jej członka lub do Skarbu Państwa; mogą one stanowić własność spółdzielni (art. 272 i 279 k.c.); budynki, jakie zatrzymali rolnicy, którzy przekazali państwu w zamian za rentę swoje nieruchomości rolne (do 1983 r.);

lokale wyodrębnione jako samodzielne przedmioty własności;

1