1109145480

54 Halina Soczówka, Sylwia Krajewska

wyniki ujęte w rachunku zysków i strat oraz wpływy i wydatki zaplanowane w rachunku przepływów pieniężnych.

Konstruowanie sprawozdań „pro forma” jest kompleksową formą planowania finansowego i można prowadzić je z różną szczegółowością. Bilans i rachunek wyników są zwykle docelowymi, choć nie jedynymi, analitycznymi budżetami w całościowym budżetowaniu działalności jednostki gospodarczej. Rozpoczynając od prognozy i budżetu sprzedaży, poprzez poszczególne budżety działalności i kosztów z nią związanych, dochodzi się do przewidywanego rachunku wyników i bilansu⁵⁷.

Sprawozdania „pro forma” są konstruowane również w sposób uproszczony, np.: metodą procentu od sprzedaży, która oparta jest na założeniu, że relacje w bilansie i rachunku wyników muszą utrzymywać się w ustalonych proporcjach procentowych do sprzedaży, w wyniku czego zmiany w poziomie sprzedaży wyznaczają relatywne potrzeby finansowe⁶⁸.

4. Budżetowanie w systemie controllingu

Budżetowanie stanowi integralną część procesu zarządzania, obejmuje wszystkie obszary działalności przedsiębiorstwa i pozwala w sposób wymierny ocenić efektywność zarządzania⁶⁹.

Budżety rozumiane jako plany jednostki gospodarczej sporządzane na przyszłe okresy mogą być opracowane dla całego przedsiębiorstwa i jego podmiotów wewnętrznych (tzw. ośrodków odpowiedzialności). Budżety są szczególnie pomocne w planowaniu przyszłych procesów, zadań oraz środków niezbędnych do ich wykonania. Wykorzystuje się je także do kontroli założeń przyjętych w planie.

Uwzględniając stopień szczegółowości wyróżnić można budżet główny (wiodący) i budżety cząstkowe (szczegółowe). Budżet wiodący obejmuje wszystkie ośrodki odpowiedzialności występujące w danym przedsiębiorstwie, natomiast budżety cząstkowe dotyczą specyficznych funkcji realizowanych w jednostce gospodarczej, np. budżet sprzedaż}'. Przedmiot budżetowania pozwala natomiast wyróżnić budżety operacyjne i budżety finansowe. Budżet operacyjny dotyczy prognozowania podstawowej działalności przedsiębiorstwa i obejmuje sprzedaż, produkcję, gospodarkę zapasami i kończy się planowanym rachunkiem wyników na poziomie wyniku operacyjnego. Natomiast budżet finansowy przedstawia planowane wpływy i wydatki gotówkowe, uwzględnia działalność inwestycyjną

⁶⁷    Współczesna analiza..., s. 260.

⁶⁸    Ibidem, s. 267.

^w Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów..., i. 2, s. 11.10.