1109145860

1.    Wstęp

Kriotechnika to dziedzina nauki zajmująca się otrzymywaniem, badaniem i wykorzystaniem bardzo niskich temperatur. Posiada szerokie zastosowanie w przemyśle, technice, nauce. W medycynie znalazła zastosowanie w rehabilitacji (krioterapia), transporcie preparatów biologicznych, leczeniu i w diagnostyce.

Dynamiczny rozwój kriotechniki stał się możliwy dzięki możliwości skroplenia gazów uznawanych wcześniej za trudno- lub nieskraplające się, wśród których można wymienić: tlen, azot, hel, neon, ksenon, wodór, metan. Niestety, w medycynie występuje wiele czynników dyskwalifikujących stosowanie wielu gazów. Hel, neon, ksenon są gazami bardzo drogimi. Wodór i metan tworzą mieszaniny wybuchowe z powietrzem. Ciekły tlen ma bardzo wysoką reaktywność chemiczną. Wśród właściwości fizycznych stawianych cieczom kriogenicznym można wymienić: niską temperaturę wrzenia, duże wartości ciepła parowania i ciepła właściwego. Wykluczającymi cechami gazów w obszarze medycyny są: reaktywność chemiczna, właściwości trujące i wybuchowe. Kriogeniczne gazy medyczne powinny być tanie i łatwo dostępne. Wobec powyższych ograniczeń i wymagań najczęściej stosowanymi gazami w krioterapii i kriochirurgii są: azot, dwutlenek węgla oraz podtlenek azotu.

2.    Przechowywanie preparatów biologicznych

Przechowywanie preparatów biologicznych takich jak krew, tkanki, narządy jest wymagane wjednostkach służby zdrowia, laboratoriach, a także do transportu w transplantologii. Konieczne jest zapewnienie bezpieczeństwa preparatom, aby nie utraciły swoich właściwości. W tym celu powstały specjalne pojemniki chłodzone ciekłym azotem lub suchym lodem (zestalony dwutlenek węgla). Suchy lód otrzymywany jest poprzez rozprężanie ciekłego dwutlenku węgla i prasowanie. W warunkach normalnych suchy lód sublimuje (przechodzi bezpośrednio ze stanu stałego do gazowego) w temperaturze ok. 194K. Jego dodatkowym atutem są właściwości bakteriostatyczne.

Niska temperatura otoczenia tkanek powoduje zmniejszenie ich potrzeb energetycznych. Spowolniona zostaje szybkość reakcji chemicznych, a także opóźnienie apoptozy komórki. Pojemniki do przechowywania narządów powinny zapewniać temperatury w przedziale 0-4°C lub 2-6°C dla krwi i koncentratów krwinek czerwonych.

Prawidłowe przechowywanie narządów opisane jest w rozporządzeniach i normach. Proces ten rozpoczyna się od odpowiedniego schłodzenia narządu, a kończy się utrzymaniem stałej temperatury w odpowiednim pojemniku lub komorze chłodniczej.

3