1300739185

szczegółową wiedzę na temat konkretnego wydarzenia z przeszłości.

Austriacki ekonomista uważał, że obydwie te metody są równie istotne dla zrozumienia rzeczywistości - jednak z historii (wiedzy szczegółowej) nie można wywieść teorii (wiedzy ogólnej). Wręcz przeciwnie: to dla właściwego zrozumienia (interpretacji) historii konieczne jest przyłożenie do zdarzeń szablonu teorii. To właśnie ta odwrotna zależność różni nauki społeczne od nauk przyrodniczych.

Podsumowując dorobek naukowy Carla Mengera, należy zwrócić szczególną uwagę na przywrócenie przez niego zainteresowania ekonomistów podmiotem, który kreuje wydarzenia zachodzące w gospodarce, kierując się wyłącznie własnym osądem - oraz procesem podejmowania przez niego decyzji i ich realizacji. Zwrócił uwagę na fundamentalną rolę, jaką w ludzkim działaniu odgrywa czas, niepewność oraz subiektywna, praktyczna wiedza. Odmitologizował postać przedsiębiorcy, który nie tylko nie posiada absolutnej, pewnej wiedzy -ale nawet w oparciu o posiadane informacje niejednokrotnie podejmuje błędne decyzje. Zgodnie z rzeczywistością, nie twierdził, że rynek znajduje się w stanie statycznej równowagi - lecz że ciągle ewoluuje, przez co równowaga nigdy nie może zostać osiągnięta, mimo wysiłków przedsiębiorców, nieustannie niwelujących niedopasowania na rynku. Sprawił, że część ekonomistów na powrót zajęła się realną gospodarką, a nie wymyślonymi modelami matematycznymi, opisującymi jedynie wyobrażenia ich twórców o gospodarce.

Carl Menger dał również solidny teoretyczny odpór powszechnej tendencji do stosowania za wszelką cenę empirycznych, mechanistycznych metod nauk przyrodniczych w dziedzinie nauk społecznych. Wreszcie, ów austriacki ekonomista stworzył koncepcję spontanicznego wyłaniania się instytucji społecznych w zdecentralizowanym, niezależnym od niczyjej woli - i właśnie dzięki temu tak efektywnym - procesie ewolucji.

2.2. Eugen von Bohm-Bawerk i austriacka teoria kapitału"¹

Za najwybitniejszego ucznia Carla Mengera powszechnie uważa się Eugena von Bóhm-Bawerka (1851-1914), który w swoim traktacie ekonomicznym pt. Kapitał und Kapitalzins (.Kapitał i zysk z kapitału, 1884-1914) przedstawił m.in. założenia austriackiej, subiektywi-stycznej teorii kapitału i procentu, której opracowanie było jego największym osiągnięciem. Mimo że jego wyjaśnienia sposobu, w jaki powstaje procent, nie są kompletne ani bezbłędne, bezsprzecznie zbudował solidny fundament, na którym swoje gmachy teoretyczne mogli wznosić jego następcy. Aby jednak nie przedstawiać błędnych poglądów, które wymagałyby

Na podst.: J. H. de Soto, Szkoła austriacka..., s. 69-94.

61