WETERYNARIA
WARTO WIEDZIEĆ
W PRAKTYCE
dr n. wet. Agnieszka Wanda Piastowska
Katedra Nauk Fizjologicznych, Wydział Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie
Rośliny ozdobne
jako potencjalne zagrożenie
dla zwierząt domowych
Streszczenie Abstract
Rośliny ozdobne trzymane w domach i na balkonach zawierają Ornamental house and balcony plants are rich in biological active
wiele związków biologicznie aktywnych, dzięki którym są wyko- substances. Thanks to these substances they are be applied in
rzystywane w lecznictwie czy kosmetyce. Niestety, wiele spośród medicine or cosmetology. One should, however, remember that
tych związków może się stać przyczyną zatruć, a nawet śmierci many of these biologically active substances may be the cause of
zwierząt domowych. dangerous poisonings in pets.
Słowa kluczowe Key words
rośliny ozdobne, zatrucie, zwierzęta domowe ornamental plants, poisoning, pets
Kwiaciarnie kuszą pięknymi roślinami, re stanowią potencjalne zagrożenie dla zapalnie. Występują w wielu gatunkach
często pochodzącymi z odległych zakąt- zwierząt domowych. Należy pamiętać, z rodziny goz
dzikowatych, fiołkowatych,
ków świata, nie należy się więc dziwić, że zarówno toksyczność poszczegól- krzyżownicowatych, araliowatych i mo-
że wiele osób ulega ich urokowi. Nie- nych roślin w obrębie jednej rodziny jest tylkowatych.
stety, niewielu spośród właścicieli zwie- zmienna (jak ma to miejsce w przypadku Glikozydy to grupa związków orga-
rząt domowych zdaje sobie sprawę, że bluszczów z rodzaju Hedera), ale również nicznych będących pochodną cukrów
te  piękności mogą się stać przyczyną różne gatunki zwierząt wykazują zmienną prostych utworzonych przez połączenie
choroby ich pupila. Niektóre zawierają wrażliwość na zatrucie poszczególnymi cukru z hydroksylowym składnikiem
substancje biologicznie aktywne, które roślinami. Przykładem są tu koty, które niecukrowym. Mogą to być: pochodne fe-
mogą wywoływać tylko nieznaczne ob- wykazują wyjątkową wrażliwość na za- nylopropanu, sterydów  aglikonem jest
jawy ze strony np. przewodu pokarmo- trucie roślinami z rodziny Liliaceae. pochodna steranu, wyróżniamy również
wego, ale są również takie, które mogą Związki biologicznie aktywne po- glikozydy cyjanogenne i fenolowe.
doprowadzić do poważnych uszkodzeń chodzenia roślinnego o działaniu szko- Rośliny zawierające nierozpuszczalne
narządów wewnętrznych, a nawet śmier- dliwym możemy podzielić na grupy, szczawiany wapnia tworzą grupę, któ-
ci zwierzęcia. z których kilka opisanych zostało po- ra wydaje się być najczęstszą przyczyną
Szczególnie zagrożone wydają się być niżej (1, 2). zatruć u małych zwierząt. Przyporządko-
zwierzęta roślinożerne. Swobodnie po- Nierozpuszczalne szczawiany wap- wane do niej rośliny charakteryzują się za-
ruszająca się po domu szynszyla czy nia są obecne między innymi w roślinach zwyczaj średnią toksycznością dla małych
królik z pewnością nie oprą się soczy- takich, jak Dieffenbachia czy Monstera de- zwierząt (poza pewnymi wyjątkami). Nie-
stym liściom czy gałązkom na okien- liciosa. rozpuszczalne szczawiany wapnia w po-
nym parapecie czy kwietniku. Również Żywice, wytwarzane przez komórki staci igieł znajdują się w częściach rośliny
wśród kotów i psów nierzadko spoty- żywicorodne wielu roślin, są mieszaniną zawierających sok (szczególnie w liściach).
ka się  miłośników domowej zieleni, kwasów organicznych, alkoholi, fenoli, Igły te w tkankach rośliny otacza żelowa
i o ile skłonność ta jest czymś natural- forbolu, estrów i węglowodorów. Wyka- substancja ochraniająca, która w kontak-
nym u roślinożerców, to w przypadku zywać mogą nawet działanie kancerogen- cie ze śliną w wyniku uszkodzenia rośli-
mięsożernego kota może wydawać się ne. Związki te przez aktywację białkowej ny (ugryzienia liścia lub łodygi) zaczyna
właścicielowi niezrozumiała. Przyczyna kinazy C mogą doprowadzać do zaburzeń pęcznieć, powodując wyrzucenie igły na
tego zjawiska może mieć dwa z
ródła. Po w funkcjonowaniu enzymów i uszkodzeń zewnątrz. Prowadzi to do bardzo silnego
pierwsze, powodem może być nuda pupi- szkieletu komórki. podrażnienia błon śluzowych, a nasilenie
la, który pozostaje na długie godziny sam Saponiny triterpenowe zawiera- stanu zapalnego jest związane z uwalnia-
w domu i w ten sposób zapewnia sobie ją aglikon  sapogeninę o charakterze niem histaminy (3, 4, 5).
rozrywkę. Z drugiej zaś strony jest wyso- trójterpenu. Obniżają one napięcie po- Do tej grupy należą między innymi
ce prawdopodobne, że w ten właśnie spo- wierzchniowe roztworów, mają zdolność przedstawiciele rodziny obrazkowatych
sób zwierzę odizolowane od środowiska pienienia, przyłączają się do choleste- (Araceae).
zewnętrznego próbuje sobie zrekompen- rolu w błonach komórkowych. W nad- Difenbachia (Dieffenbachia spp.)
sować pewne niedobory swojej diety. miernych ilościach uszkadzają błony Rodzaj Dieffenbachia obejmuje oko-
W artykule tym zostaną zaprezento- komórkowe (hemoliza krwinek) i po- ło 30 gatunków pochodzących z tropi-
wane wybrane rośliny często spotykane drażniają ośrodek wymiotny. Niektóre kalnych regionów Ameryki Północnej.
w mieszkaniach i na balkonach, któ- działają silnie rozkurczowo i przeciw- Elementem dekoracyjnym rośliny są
54 LISTOPAD-GRUDZIEC
" 6/2005
WETERYNARIA
WARTO WIEDZIEĆ
W PRAKTYCE
bą rośliny są okaza-
łe, białe pochwy
(9, 13  fot. 4).
Anturium
(Anthurium
andraeanum)
Występuje
na obszarach
tropikalnych obu
Ameryk. Upra-
wiane jest z powodu
jaskrawo wybarwionej
pochwy podkwiatostano-
wej (spatha). Najbardziej znane
Fot. 3. Monstera
deliciosa.
są: Anthurium scherzeranum
z Ameryki Środkowej i Anthurium andra-
eanum z Kolumbii (9, 14).
Szeflera (Schefflera elegantissima)
Należy do rodziny Araliaceae. W wa-
runkach naturalnych występuje na te-
renie Australii, Oceanii i Karaibów. Jej
Fot. 1. Dieffenbachia.
liście poza nierozpuszczalnymi szcza-
duże liście o charakterystycznym róż- Kaladium (Caladium spp.) wianami wapnia zawierają również sa-
nobarwnym rysunku (6, 1  fot. 1). Liczy ponad 20 gatunków. Wszystkie poniny, jak również pewne alkaloidy
Filodendron (Philodendron spp.) pochodzą ze zwrotnikowej strefy Amery- i glikozydy nasercowe (12, 15  fot. 5).
Do rodzaju tego należy około 500 gatun- ki Południowej  Gujany, Brazylii i Ko- Objawy: Typowymi objawami wywo-
ków roślin. Występują ona na obszarze od lumbii, gdzie rosną nad brzegami rzek ływanymi przez nierozpuszczalne krysz-
południowej części Ameryki Północnej aż w cieniu tropikalnego lasu (9, 12). tały szczawianów występujące w soku tej
do Ameryki Południowej. Wszystkie grupy roślin są: podraż-
cieszą nasze oczy pięknymi liśćmi, nienie błon śluzowych
które u jednych gatunków są cętko- jamy ustnej, nadmier-
wane (Philodendron selloum), u dru- ne ślinienie, bolesność
i obrzmienie lub świąd
warg i języka, pokrzyw-
ka, podrażnienie prze-
Fot. 5. Schefflera elegantissima.
wodu pokarmowego,
Fot. 2. Philodendron.
problemy w przełyka-
gich  jednolite, za to o fantazyjnych niu, wymioty, a nawet
kształtach, jak na przykład u Philo- utrata głosu i chrypka.
dendron pertusum (7, 8, 9  fot. 2). Na szczególną uwagę
Fot. 4. Spathiphyllum.
Monstera dziurawa zasługuje problem za-
(Monstera deliciosa) Skrzydłokwiat (Spathiphyllum spp.) truć filodendronami u kotów. Poza ob-
Pochodząca z Meksyku, dość często jest W naturze występuje głównie w tropi- jawami typowymi dla innych gatunków
mylona z Philodendron elegant. Podobnie jak kalnych rejonach Ameryki Południowej. dochodzi u nich do zaburzenia funkcjo-
filodendrony zawiera znaczące ilości kwasu Ma lancetowate liście o intensywnie zie- nowania nerek, opistotonusu i wzrostu
szczawiowego podrażniającego błony ślu- lonej barwie. Właściwe kwiaty są drobne, temperatury ciała. U gryzoni w wyniku
zowe (10, 11  fot. 3). zebrane w kolbowate kwiatostany, a ozdo- zatrucia szeflerą pojawiają się wymio-
LISTOPAD-GRUDZIEC
" 6/2005 55
WETERYNARIA
WARTO WIEDZIEĆ
W PRAKTYCE
kańcem wielu domów, jest utrzymywanie błony komórkowej
bardzo często upiększa w stanie ciągłej depolaryzacji, w efekcie
stoły w okresie świąt Bo- czego zarówno komórki nerwowe, jak
żego Narodzenia. Ta atrak- i mięśniowe pozostają w stanie stałego
cyjna roślina o barwnych pobudzenia (3, 9, 13).
liściach pochodzi z Oce- Azalia (Rhododendron spp.) z rodziny
anii i Karaibów. Jej żywica Ericaceae: Znanych jest ponad 1000 ga-
 sok  zawiera substan- tunków rośliny, pochodzących przede
cje chemiczne o właści- wszystkim z płn.-zach. Chin, Japonii,
wościach drażniących a także Ameryki Płn. i Bałkanów. W miej-
i żrących. Kontakt z so- scu swego naturalnego występowania
kiem czy zjedzenie której- tworzą podszycie lasów. Wszystkie czę-
kolwiek z części tej rośliny ści tych roślin są z
ródłem grajanotok-
powoduje podrażnienie syny, jak również andromedotoksyn
skóry i błon śluzowych (20, 21, 22  fot. 8).
w obrębie przewodu po-
karmowego, swędzenie,
nudności, ból brzucha lub
wymioty (2, 5, 16, 17, 18
 fot. 6).
Fot. 6. Euphorbia pulcherrima.
Kroton pstry (Codiaeum
t y, leu- variegatum) jest kolejnym przedstawicie-
kopenia, lem tej samej rodziny. Pochodzi z obsza-
jak również rów Azji i Indii. Substancją wywołującą
krwotoki prowadzą- pieczenie, swędzenie lub wysypkę w kon-
ce do zejścia śmier- takcie z żywicą, korą lub korzeniami
Fot. 8. Rododendron.
telnego (2, 4, 12). jest w jego przypadku 5-deoksyingenol
Leczenie: Błonę (13, 19  fot. 7). Objawy zatrucia pojawiają się po
śluzową jamy ust- Objawami są najczęściej zaburzenia 20 minutach do 2 godzin, ale może upły-
nej należy obfi- żołądkowo-jelitowe, pieczenie w jamie nąć nawet 6 godzin od narażenia. Jako
cie płukać zimną ustnej, pieczenie i łzawienie oczu, wy- pierwsze pojawiają się objawy ze stro-
wodą lub roztwo- mioty, ślinienie, biegunka, rzadko go- ny przewodu pokarmowego w postaci
rem sodium bi- rączka. wymiotów i/lub biegunki oraz ślino-
carbonatum. Jeśli Leczenie: Szybkie usunięcie zawar- toku. W następnej kolejności pojawia-
jest potrzebne płu- tości przewodu pokarmowego, wywoła- ją się: ból w jamie brzusznej, drżenia
kanie żołądka, to nie wymiotów i zastosowanie środków mięśni, depresja ośrodkowego ukła-
wykorzystujemy do adsorbujących (węgiel aktywowany du nerwowego, zaburzenia pracy serca
tego izotoniczny roz- 2-4 g/kg mc.) jest konieczne tylko w przy- (bradykardia, arytmia), kłopoty z oddy-
Fot. 7. Codiaeum
twór NaCl, a u pacjen- padku zjedzenia przez zwierzę dużej ilo- chaniem, spadek ciśnienia krwi, skrajne
variegatum.
tów stosujemy wówczas ści rośliny. Należy obserwować pacjenta wyczerpanie organizmu. Należy zwrócić
również środki dzia- i w razie odwodnienia uzupełnić płyny szczególną uwagę na zaburzenia ze stro-
łające ochronnie na i elektrolity. W przypadku kontaktu soku ny układu sercowo-naczyniowego, gdyż
błony śluzowe (np. ze skórą lub spojówkami należy je obfi- mogą być one niebezpieczne dla życia
wodorotlenek gli- cie przepłukać wodą. Jeśli zmiany zapal- i dlatego zalecane jest stałe monitoro-
nu). W przypadku ne są mocno nasilone, można zastosować wanie pacjenta.
podrażnienia oczu środki przeciwbólowe. Leczenie: Najszybciej jak jest to moż-
stosuje się środ- liwe należy wywołać wymioty. Zaleca-
ki miejscowo znie- Przedstawiciele rodziny Ericaceae są ro- ne jest podawanie węgla aktywowanego
czulające w kroplach. ślinami najczęściej spotykanymi w ogro- (2-4 g/kg mc.). W przypadku odwodnie-
U pacjentów z bardzo nasilonym stanem dach, ale coraz częściej trzymane są na nia niezbędne jest uzupełnienie płynów.
zapalnym można stosować leki antyhi- balkonach lub w formach miniaturowych W celu przeciwdziałania bradykar-
staminowe, a w razie konieczności kor- jako rośliny doniczkowe w domach. Gru- dii należy podać atropinę w dawce 30-
tykosteroidy (4, 9, 11). pę występujących w nich związków tok- -100 g/kg mc. sc., i.m. lub 20 �g/kg mc.
sycznych nazwano grajanotoksynami. dożylnie.
Rośliny zawierające szkodliwe ży- W jej skład wchodzą: andromedotoksy-
wice to przedstawiciele rodzin Euphor- na, acetylandromedol oraz rodotoksyna. Rośliną zawierającą saponiny jest
biaceae oraz Ericaceae. Przedstawicielem Należący do tej rodziny rodzaj Rhodo- należący do rodziny Primulaceae cykla-
pierwszej z nich są rośliny z rodzaju dendron charakteryzuje wysoka toksycz- men (Cyclamen spp.). Rodzaj ten obejmu-
Euphorbia, do którego należy kilka ga- ność dla wszystkich zwierząt. Wszystkie je 16 gatunków, pochodzących głównie
tunków roślin, np. wilczomlecz sosnka części tej rośliny są trujące, a zjedzenie z obszaru śródziemnomorskiego. Jest to
(E. cyparissias) czy wilczomlecz piękny 1-2 liści przez psa powoduje wystąpie- jedna z częściej występujących w domach
 poinsecja (E. pulcherrima). nie zatrucia. Mechanizm działania tych roślin ozdobnych. Swoją popularność
Poinsecja (wilczomlecz piękny, toksyn związany jest z blokowaniem zawdzięcza wyjątkowej dekoracyjności.
Gwiazda Betlejemska  Euphorbia pul- białek kanałów sodowych, co uniemoż- Uprawiane rośliny doniczkowe pochodzą
cherrima), która jest sezonowym miesz- liwia ich zamknięcie. Konsekwencją tego od cyklamenu perskiego (Cyklamen persi-
56 LISTOPAD-GRUDZIEC
" 6/2005
WETERYNARIA
WARTO WIEDZIEĆ
W PRAKTYCE
farmaceutycznym, jest również coraz
szerzej wykorzystywany w weteryna-
rii. Do zatrucia zwierzęcia może dojść
w wyniku zjedzenia rośliny, kosmety-
ków wytwarzanych na bazie żelu alo-
esowego lub w wyniku przedawkowania
preparatów leczniczych zawierających
antraglikozydy. Wszystkie części tej ro-
śliny są trujące, chociaż ich toksyczność
jest niewielka. Problem mogą stano-
wić chroniczne narażenia, prowadzące
do zachwiania równowagi elektrolito-
wej (efekt  działanie przeczyszczające),
(4, 9, 11 fot. 10).
Objawy: Najczęściej są to zaburze-
nia żołądkowo-jelitowe o umiarko-
wanym nasileniu. Jednak przy silnych
zatruciach w konsekwencji zaburzeń
równowagi elektrolitowej dochodzi do
obniżenia poziomu potasu w organi-
Fot. 9. Hedera. Fot. 10. Aloe vera.
zmie, co wywołuje zaburzenia w pracy
cum), którego ojczyzną jest Azja Mniejsza. Objawy: Gorączce najczęściej towa- mięśni gładkich i mięśnia sercowego
Europejski fiołek alpejski o biało nakra- rzyszy obfite ślinienie oraz zaburzenia (arytmia). W wyniku długotrwałego
pianych, skórzastych liściach i różowych, żołądkowo-jelitowe, takie jak biegunka kontaktu antraglikozydów ze śluzów-
pachnących kwiatach rośnie w Alpach. i wymioty. Ze strony układu nerwowe- ką przewodu pokarmowego może do-
Niebezpieczne są cebulki i kłącza tej ro- go może pojawić się nadpobudliwość, chodzić do uszkodzeń sięgających do
śliny, które zawierają cyklaminę (saponi- porażenie ośrodka oddechowego  za- warstwy mięśniowej i pojawienia się
nę triterpenową), (13). burzenia oddychania, drżenie mięśni krwawych biegunek. Uszkodzeniu mogą
Objawy: Cyklamina działa drażniąco oraz zaburzenia koordynacji ruchowej, ulec również nerki. W przypadku ciężar-
na śluzówkę przewodu pokarmowego, a nawet śpiączka. Alergia kontaktowa nych samic możliwe jest poronienie (na
doprowadzając do nudności, wymio- u zwierząt, w przeciwieństwie do ludzi, skutek skurczów macicy).
tów, biegunki. Ponieważ saponina ta jest rzadka, z uwagi na okrywę włosową, Leczenie: Najczęściej konieczne jest
bardzo dobrze wchłania się z przewo- ale u kotów i psów ras bezwłosych mogą jedynie podawanie płynów w celu przy-
du pokarmowego, może oddziaływać na wystąpić pęcherze, którym towarzyszy wrócenia równowagi wodno-elektroli-
ośrodkowy układ nerwowy. W ciężkich silny świąd (10). towej organizmu.
zatruciach może doprowadzić do pora- Leczenie: Wywoływanie wymiotów, Hortensja (Hydrangea macrophylla),
żenia ośrodka oddechowego, a przez to jeśli nie minęło 30 minut od momen- należąca do rodziny Saxifragaceae, po-
do śmierci. tu zjedzenia rośliny, płukanie żołądka, dobnie jak aloes zawiera glikozydy.
Leczenie: Płukanie żołądka, które na- podawanie węgla aktywowanego (2-4 W tym przypadku w liściach i pąkach
leży wykonać do około 30 minut od mo- g/kg mc.). Można zastosować środki występują glikozydy cyjanogenne. Oj-
mentu zjedzenia. Zalecane jest następnie przeczyszczające. Bardzo ważna jest kon- czyzną tej rośliny jest Japonia, a do do-
podanie węgla aktywowanego w dawce trola stanu nawodnienia pacjenta oraz mów najczęściej trafia jako kwiat cięty,
2-4 g/kg mc. Dodatkowo w razie odwod- prowadzenie terapii płynami. W przy- jednak ma coraz więcej miłośników,
nienia w wyniku wymiotów i biegunki padku kontaktu ze skórą i/lub błonami którzy utrzymują ją na balkonach i ta-
stosujemy terapię płynami. Wskazana śluzowymi należy szybko je przemyć bie- rasach (fot. 11).
jest obserwacja zwierzęcia w przeciągu żącą wodą. W przypadkach nasilonych
Fot. 11. Hydrangea macrophylla.
24 godzin od narażenia. zmian zapalnych można zastosować kor-
Bluszcz pospolity (Hedera helix), tykosteroidy.
przedstawiciel rodziny Araliaceae, to
również popularna roślina doniczko- Kolejną grupę roślin niebez-
wa zawierająca saponiny triterpeno- piecznych dla zwierząt domo-
we (hederasaponiny A, B, C, alfa, beta wych tworzą aloes, hortensja
 hederezyny) oraz kwasy organiczne, oraz przedstawiciele rodzi-
flawonoidy, alkaloid emetynę. Jest to ny Amaryllidaceae, gdyż
zimozielony krzew z cienkimi rozgałę- zawierają substancje bio-
ziającymi się pędami dochodzącymi do logicznie aktywne o cha-
kilkunastu metrów długości, rosnący na rakterze glikozydów.
terenie Eurazji. Występuje w kilku ga- Aloes (Aloe vera) nale-
tunkach, część upiększa dom z zewnątrz, ży do rodziny Liliaceae.
a niektóre zadomowiły się we wnętrzach. Ojczyzną tego sukulenta
Cieszą oko zarówno wielokształtnymi li- jest południowa Afryka
śćmi, jak i ich barwami, a w stanie dzi- i Madagaskar. Produk-
kim kwitną i owocują. Do zatrucia może ty z niego pozyskiwane
dojść w wyniku zjedzenia liści lub jagód od wielu lat są stosowane
(23, 24  fot. 9). w przemyśle kosmetycznym,
58 LISTOPAD-GRUDZIEC
" 6/2005
WETERYNARIA
WARTO WIEDZIEĆ
W PRAKTYCE
evidence-based assessment of symptom presentation.
 Vet Hum Toxicol , 1999, vol. 41, z. 5, 335-338.
Fot. 12. Clivia miniata.
7. Mrvos R., Dean B.S., Krenzelok E.P.: Philoden-
dron/Dieffenbachia ingestions: are they a problem?
 J Toxicol Clin Toxicol , 1991, vol. 29, z. 4,
s. 485-491.
8. Ayres S. Jr, Ayres S.: Philodendron as a cause
of contact dermatitis.  Arch. Dermatol. , 1985
vol. 78, z. 3, s. 330-333.
9. Lampe K.F., McCann M.A.: AMA Handbook
of poisonous and injurious plants. American
Medical Assoc. Chicago, Ill., USA. 1985.
s. 122-354.
10. Cooper M.R., Johnson A.W.: Poisonous plants in
Britain and their effects on animals and man. Her
Objawy to
Majesty's Stationery Office, London, England,
głównie wzrost
1984. s. 25-89.
temperatury, wy-
11. Poisonous House Plants, www.blankees.
mioty, upośledze-
com/house/plants/poisonous.htm.
nie łaknienia oraz
12. Spoerke, D.G., Smolinske S.C.: Toxicity
biegunka, występujące
of houseplants. CRC Press, Inc., Boca Raton,
po zjedzeniu części roślin. Możliwe jest problem głównie z po- Fla., USA 1990, s. 98-235.
13. Frohne D., Pfander H.J.: A colour atlas of poi-
również wystąpienie miejscowego od- wodu trudnej diagnostyki.
sonous plants. Wolfe Publishing Ltd., London,
czynu zapalnego skóry (10, 13, 22). Często właściciel przyprowadzają-
England 1983, s. 168-360.
Do najczęściej uprawianych w do- cy do lecznicy swojego pupila z ob-
14. Fuller T.C., McClintock E.: Poisonous plants
mach roślin cebulowych należą przed- jawami zatrucia jest bardziej skłonny
of California. Univ. California Press, Berkeley,
stawiciele rodziny Amaryllidaceae: uznać, że jest to próba otrucia zwierzę-
Calif., USA 1986, s. 138-359.
kliwia pomarańczowa (Clivia minia- cia przez złośliwego sąsiada, niż sku-
15. Quam V.C., Schermeister L.J., Tanner N.S.:
ta) i amarylis (Amaryllis belladonna). tek zjedzenia przez nie domowej czy
Investigation for toxicity of a household plant
Obydwie te rośliny pochodzą z kon- balkonowej rośliny ozdobnej. Dodat-
 Australian umbrella tree (Brassaia actinophylla
tynentu afrykańskiego, a uprawiane kowym problemem jest częsty brak
Endl.).  N.D. Farm Res. , 1985, 43: 15-17
są dla pięknych kwiatów. Kliwia po- charakterystycznych objawów wska- 16. Klug S., Saleem G., Hocharuk L., Marcus S.:
marańczowa rośnie dziko w Afryce zujących na konkretną roślinę. W ta- Toxicity potential of poinsettia, is the plant really
toxic?  Vet. Hum. Toxicol. , 1990, vol. 32, z. 4,
Południowej, a jej kwiaty są intensyw- kiej sytuacji tylko bardzo skrupulatny
s. 368-372.
nie pomarańczowe (fot. 12). Amary- wywiad lekarza i znajomość roślin
17. Sanlucci B., Picardo M., Cristaudo A.: Contact
lis pochodzi z Kraju Przylądkowego. stanowiących potencjalne zagrożenie
dermatitis from Euphorbia pulcherrima.  Contact
Uprawiany jest w wielu odmianach dla zwierząt mogą pomóc w szybkiej
Dermatitis , 1985, vol. 12, z. 5, s. 285-286.
barwnych. Ozdobne rośliny cebulo- diagnostyce. Ważne jest, aby lekarz
18. Massmanian A.: Contact dermatitis due to Eu-
we również mogą być zagrożeniem dla był w stanie szybko ocenić ryzyko, do
phorbia pulcherrima Willd, simulating a phototoxic
zwierząt domowych. Jest to grupa bar- czego niezbędne jest odpowiedzenie
reaction.  Contact Dermatitis , 1998, vol. 38,
dzo dekoracyjnych roślin, coraz czę- na kilka podstawowych pytań: Z ja-
z. 2, s. 113-114.
ściej hodowanych jako domowe rośliny ką rośliną mamy do czynienia? Jakie
19. Perkins K.D., Payne W.W.: Guide to the poisonous
doniczkowe. Charakterystyczne dla tej niebezpieczne związki biologicznie and irritant plants of Florida. Univ. Fla. Agric.
grupy roślin jest to, że wyrastają one aktywne zawiera ona w liściach, łody- Ext. Serv. Circ., 1978, 441, s. 47-82.
20. Casteel S., Wagstaff J.: Rhododendron ma-
z cebul (bulw), które stanowią ich naj- dze czy korzeniu (bulwie)? Które z jej
crophyllum poisoning in a group of goats and
bardziej toksyczną część. Zawierają one części zjadło zwierzę? Kiedy znane są
sheep.  Vet. Hum. Toxicol. , 1989. vol. 31, z. 2,
alkaloid likorynę (2, 4, 11, 19). odpowiedzi na te podstawowe pytania,
s. 176-177.
Objawami zatrucia są: ból i piecze- możliwe jest właściwe postępowanie
21. Klein-Schwartz W., Litovitz T.: Azalea toxicity:
nie w jamie ustnej, obfite ślinienie, zmia- z pacjentem.
an overrated problem?  Clin Toxicol , 1985,
ny zapalne skóry, nudności, wymioty,
vol. 23, z. 2, s. 91-101.
biegunka. W przebiegu silnych zatruć
22. The American Society for the Prevention
Literatura
(zjedzenie dużej ilości bulw) może po-
of Cruelty to Animals, Animal Poison Control
1. Marderosian A.H., Giller F.B., Roia F.C.: Phy-
jawić się drżenie i porażenie mięśni, Center, http://www.aspca.org/site/PageServer?
tochemical and toxicological screening of household
pagename=apcc.
spadek ciśnienia krwi i w konsekwen-
ornamental plants potentially toxic to humans.
23. Johnke H., Bjarnason B.: Contact dermatitis al-
cji zapaść.
 J. Toxicol. Environ. Health , 1976, vol. 1, z. 6,
lergy to common ivy (Hedera helix L.).  Ugeskr
Leczenie: Szybkie prowokowanie s. 939-953.
Laeger. , 1994, vol. 156, z. 25, s. 3778-3779.
2. Chłopecka M., Dziekan N.: Domowe i ogrodowe
wymiotów (pod warunkiem, że zwierzę
24. Massmanian A., Valcuende Cavero F., Ramirez
rośliny ozdobne a zdrowie psów i kotów. www.
jeszcze nie wymiotuje), płukanie żołąd-
Bosca A., Castells Rodellas A.: Contact der-
heel.pl/pdf/49_6.pdf.
ka (do 2 godzin od momentu zatru-
matitis from variegated ivy (Hedera helix subsp.
3. Canadian Biodiversity Information Facility
cia), podawanie węgla aktywowanego
canariensis Willd.).  Contact Dermatitis , 1988,
(CBIF), http://www.cbif.gc.ca.
(2-4 g/kg mc.). Skórę i błony śluzowe
18: 247-248.
4. Chłopecka M.: Zatrucia roślinami u psów i kotów.
należy przemyć bieżącą wodą oraz kon-
 Med. Wet. 2002, vol. 11, n. 65, s. 16-20.
trolować stan nawodnienia organizmu
dr n. wet. Agnieszka W. Piastowska
5. Volmer T.A.: How dengerous are winter and spring
i w razie potrzeby podać płyny i elek-
Katedra Nauk Fizjologicznych
holiday plants to pets?  Vet. Med. , 2002, vol. 97,
trolity (9, 13, 15).
n. 12, s. 879-883. Wydział Medycyny Weterynaryjnej SGGW
Problematyka zatruć roślinami wśród 6. Pedaci L., Krenzelok E.P., Jacobsen T.D.,
02-787 Warszawa, ul. Nowoursynowska 159
Aronis J.: Dieffenbachia species exposure: an
zwierząt domowych stanowi istotny
e-mail: [e-mail]
60 LISTOPAD-GRUDZIEC
" 6/2005