293014628

8. Interdyscyplinarny charakter badań nad administracją publiczną

Administracja publiczna zaliczana była do nauk ściśle prawniczych (społecznych). Obecnie rozszerzył się krąg dyscyplin naukowych zajmujących się administracją publiczną. Badania czynione są w takich dyscyplinach jak: politologia, ekonomia, prakseologia, teoria organizacji i zarządzania, psychologia i socjologia. Oddziaływanie wspomnianych dyscyplin w badaniach nad administracją publiczną pozwoliło wypracować cztery płaszczyzny: jest to podejście prawnicze, podejście teorii zarządzania, podejście socjologiczne i podejścia politologiczne.

Podejścia prawnicze uformowało się w początkowej fazie badań naukowych nad administracją publiczną, pojmowano ją w kategoriach ściśle normatywno-instytucjonalnych w związku z głoszeniem poglądu o centralnej roli państwa i prawa w życiu publicznym.

Geneza poglądów i badań:

-    w oświeceniu dominował nurt naukowej refleksji nad mechanizmami działania państwa i związanych z nim struktur administracji,

-    w XIX wieku i początku XX wieku naukowcy głównie z Niemiec, Francji i Polski zajmowali się administracją w ramach zintegrowanej nauki o państwie, z której to wyodrębnili osobną dziedzinę naukową (dużą rolę miał tu wpływ poglądów głoszonych przez kameralistów i policystów -wskazywali jak należy zorganizować administrację państwa oraz opisywali poszczególne jej działy tworząc przy tym podstawy do nauki prawa administracyjnego.

-    w latach 30-tych XX wieku zdecydowanie wiódł prym realistycznej postawy w prawniczych badaniach administracji. W efekcie sporów w tym okresie powstał system nauk administracyjnych, który wyodrębnił trzy nauki: administracji - administracja rzeczywista i jej działanie, prawa administracyjnego - normy prawne odnoszące się do administracji, polityki administracji - ocena działania administracji i projektowanie w niej zmian.

W Polsce podejścia prawnicze reprezentował i definiował administrację publiczną J. Boć, wg którego administrację można wyodrębnić i badać:

a)    organizacyjnie - do realizacji określonych celów o charakterze zadań publicznych potrzebne są określone, wydzielone struktury państwowe,

b)    czynnościowo - dotyczy określonej działalności o specjalnych cechach podejmowanej w ramach realizacji celów o charakterze publicznym,

c)    osobowo - ludzie zatrudniani w strukturach wyodrębnionych w znaczeniu organizacyjnym.

W ujęciu nowoczesnym administracja publiczna pojmowana jest jako zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych, prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, instytucje i organizacje na podstawie ustawy i w określonych prawem formach.

Podejścia teorii organizacji i zarządzania.

Przedmiotem badań są różne rodzaje pracy i towarzyszące jej formy celowych i nieprzypadkowych organizacji. Wyróżnić tu można kilka kierunków badawczych takich jak:

-    zarządzanie naukowe (F. Taylor) - gdzie podjęto próby formułowania generalnych reguł efektywności organizacji pracy w administracji,

-    szkoła administracyjna (H. Fayol), gdzie nastąpiło wykrystalizowanie funkcji administracyjnej zarządzania (w sektorze gospodarczym), co skłoniło go do badań administracji pod kątem problemów zasad organizacji pracy w administracji publicznej oraz próby włączenia (bądź zastąpienia) nauki administracji teorią organizacji i zarządzania,

-    szkoła stosunków międzyludzkich (E. Mago), obejmowała m.in. badanie zależności między efektywnością organizacji a stanem stosunków międzyludzkich, stopniem partycypacji jednostek w działaniach organizacji, nastąpiło szczególne zainteresowanie związkiem między odpowiednim motywowaniem pracowników i stworzenie im optymalnych warunków pracy co sprawi, że będą bardziej efektywniej pracować.

Administracja publiczna. Skrypt.