3307664552

co wynika z obowiązku zawierania kolejnych umów ubezpieczenia. Nawet jeżeli poszkodowany zgłosi roszczenie po upływie danego okresu ubezpieczenia, nie będzie pozbawiony ochrony, gdyż uzyska ją w ramach umowy ubezpieczenia zawartej na kolejny okres. Jeżeli w okresie ubezpieczenia przypadnie zakończenie aktywności ubezpieczonego podlegającej ubezpieczeniu, ochronę tę można zapewnić, wprowadzając np. dodatkowy okres zgłaszania roszczeń (additio-nal reported period lub extended reported period). Innym rozwiązaniem jest polisa run off (na wygaszenie roszczeń z tytułu zakończonej działalności). W obu przypadkach ochrona ubezpieczeniowa obejmie roszczenia zgłoszone w dodatkowym okresie, a dotyczące działań lub zaniechań ubezpieczonego przed tym okresem.

Wobec triggera claims madę stawia się zarzut jego sprzeczności z przepisami o przedawnieniu roszczeń poszkodowanego, co jest oparte na nieporozumieniu wynikającym z błędnej interpretacji daty wymagalności roszczenia, od której rozpoczyna się bieg przedawnienia (art. 120 § 1 k.c.). Dla rozpoczęcia biegu przedawnienia roszczenia wobec ubezpieczyciela konieczne jest, aby jego „dług" stał się wymagalny, a więc by nastąpił wypadek ubezpieczeniowy²⁶. Zapomina się, że dla triggera claims madę wypadkiem przewidzianym w umowie (art. 805 § 1 k.c.) jest zgłoszenie roszczenia, a zatem dopóki nie nastąpi zgłoszenie roszczenia, dopóty nie powstanie odpowiedzialność ubezpieczyciela, a więc nie rozpocznie się bieg przedawnienia roszczenia wobec tego ubezpieczyciela²⁷.

1.3. Propozycja zmiany art. 9a ustawy

Proponujemy stworzenie podstaw prawnych dla wprowadzania w poszczególnych obowiązkowych ubezpieczeniach OC takich triggerów, które będą uwzględniać specyfikę danego ubezpieczenia, w tym szczególne cechy ryzyka, a także aspekty rynkowe, w tym reasekuracyjne. Reasekuracja zapewnia dywersyfikację i repartycję ryzyka, dzięki czemu zakłady ubezpieczeń (cedenci) zmniejszają niebezpieczeństwo strat wpływających na ich wyniki techniczne i naruszających ich równowagę finansową. Tych argumentów nie wolno lekceważyć. Można dodać, że rynek reasekuracyjny niechętnie zmienia swoje zasady - np. trudno sobie wyobrazić, aby w ubezpieczeniach Directors & Officers (D&O) zaakceptowano inny trigger niż claims madę. Ustawodawca krajowy nie może zamykać oczu na międzynarodową praktykę.

Dlatego proponujemy nowelizację art. 9a ustawy przez zapewnienie możliwości różnicowania triggerów w poszczególnych ubezpieczeniach obowiązkowych, z jednoczesnym utrzymaniem ich normatywnego charakteru. Innymi słowy chodzi o pozostawienie triggera act committed jako podstawowego, ale z możliwością stosowania również innych rozwiązań. Zmiana ta nie dotyczy ubezpieczeń OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ani ubezpieczeń OC rolników, które są całościowo uregulowane w ustawie.

Jeśli chodzi o założenia legislacyjne zmiany art. 9a ustawy, należałoby utrzymać zasadę, że umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody będące następstwem zdarzeń, które miały miejsce w okresie ubezpieczenia, ale z możliwością rozwiązań odmiennych, gdy ustawa lub umowa międzynarodowa wprowadzająca obowiązek ubezpieczenia przewiduje, że umowa obejmuje szkody powstałe, ujawnione lub zgłoszone w okresie ubezpieczenia.

²⁶    Por. P. Sukiennik, P. Wójcik, Stanowisko w sprawie nowelizacji art. 805 § 2, 811, 819, 822 kodeksu cywilnego oraz art. 91 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, (w:) A. Nowak, D. Fuchs, S. Nowak (red.). Umowa ubezpieczenia. Dyskusja nad formą prawną i treścią unormowań, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa 2008, s. 151.

²⁷    Szerzej por. E. Kowalewski, Koncepcja triggerów..., op. cit., s. 17.

Rozprawy Ubezpieczeniowe zeszyt 15(2/2013)    13