3307664567

Na potrzeby niniejszego opracowania można przyjąć, że trigger oznacza takie zdefiniowanie wypadku ubezpieczeniowego w ubezpieczeniu OC, które eksponuje jedno z ogniw (stadiów) tego wypadku, decydujące o powstaniu odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu danej umowy. Jako najczęściej stosowane triggery można wskazać:

a)    trigger act committed-gdy dla powstania obowiązku ubezpieczyciela miarodajne jest, aby w okresie ubezpieczenia nastąpiło zdarzenie będące przyczyną szkody;

b)    trigger loss occurrence - uzależniający odpowiedzialność ubezpieczyciela od powstania szkody w okresie ubezpieczenia;

c)    trigger loss manifestation - przy którym przesłanką odpowiedzialności ubezpieczyciela jest ujawnienie się szkody w okresie ubezpieczenia;

d)    trigger claims madę - gdy warunkiem powstania odpowiedzialności ubezpieczyciela jest zgłoszenie roszczenia odszkodowawczego w okresie ubezpieczenia.

W ustawodawstwie polskim pierwsza regulacja triggerów datuje się na 2003 r. W swej pierwotnej wersji art. 822 k.c. odnosił odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń do szkód „wyrządzonych" osobom trzecim, co wskazywało na trigger loss occurrence. Od 2003 r. - w związku z dodaniem przez ustawę z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej¹ w art. 822 k.c. § 2 i 3² — wiodący stał się trigger act committed. Dotyczyło to również umów obowiązkowych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej, albowiem z uwagi na nieuregulowanie problematyki triggerów w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych, zgodnie z art. 22 ust. 1 tej ustawy, do umów ubezpieczeń obowiązkowych miał zastosowanie art. 822 k.c.

Kolejnych zmian w art. 822 k.c. dokonano w 2007 r.³ Według przyjętej wówczas regulacji (obowiązującej do dnia dzisiejszego), o ile strony nie umówią się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia (art. 822 § 2 k.c.). Strony mogą jednak postanowić, że umowa będzie obejmować szkody powstałe, ujawnione lub zgłoszone w okresie ubezpieczenia (art. 822 § 3 k.c.). Nastąpiło w ten sposób „uwolnienie" triggerów przez pozostawienie stronom swobody ich wyboru. Krótko mówiąc, jeżeli w umowie ubezpieczenia nie określono innego triggera, zostanie zastosowany trigger act committed z art. 822 § 2 k.c.

Równocześnie z nowelizacją art. 822 k.c. - tą samą ustawą z 2007 r. - do ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych został wprowadzony art. 9a, który stanowi, iż: „Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w art. 9, będące następstwem zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia". Jak widać, identycznie jak w ubezpieczeniach dobrowolnych wprowadzono trigger act committed, z tą wszakże różnicą, że w ubezpieczeniach dobrowolnych strony mogą dokonać wyboru innego triggera, natomiast w ubezpieczeniach obowiązkowych jest on obligatoryjny (tzn. jedyny dopuszczalny).

Nawet gdy strony umowy ubezpieczenia obowiązkowego zastosują inny trigger, zostanie zastosowany art. 9a ustawy, albowiem - zgodnie z przyjętą w art. 6 ustawy zasadą konwalidacji - umowy ubezpieczenia zawarte z naruszeniem przepisów ustawy będą uznane za zawarte

1

   Tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 950.

2

   Zgodnie z tymi przepisami umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody stanowiące następstwo przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia; jednak strony mogą postanowić, że umowa będzie obejmować szkody powstałe, ujawnione lub zgłoszone w okresie ubezpieczenia, będące następstwem wypadków, które miały miejsce w okresie przed zawarciem umowy ubezpieczenia. Wprowadzono jednocześnie warunek, aby w chwili zawierania umowy skutki tych wypadków nie były znane żadnej ze stron, pomimo zachowania przez nie należytej staranności.

3

   Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy — Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 82, poz. 557).

Rozprawy Ubezpieczeniowe zeszyt 15(2/2013)    9