5987092807

prawa naukowe. Nauki stosowane zajmują się problemami praktycznymi (pragmatycznymi) i dostarczają wiedzy oraz umiejętności do konkretnego działania. Ich twierdzenia empiryczne oparte są na badaniach stosowanych i sprzyjają przede wszystkim efektywności działania. Poznawcze rezultaty nauk teoretycznych uzasadniają i dostarczają naukom stosowanym wiedzę i umiejętności do praktyki przemysłowej, rolniczej, ekonomicznej, medycznej, technicznej, pedagogicznej, ....

Uwzględniając przedmiot i metody badań, co w metodologii jest najistotniejszym, w nauce można wyodrębnić nauki formalne i nauki empiryczne (rys. 2.3.). Nauki formalne określa się mianem nauk racjonalnych, dedukcyjnych lub matematycznych. Należą do nich logika, filozofia, matematyka, ... . Nauki empiryczne określa się mianem nauk indukcyjnych lub realnych. Dzielą się one na nauki humanistyczne i przyrodnicze (rys. 2.3.). W skład nauk humanistycznych określanych także jako społeczne wchodzi: historia, pedagogika, ekonomia, socjologia, a więc te nauki, które zajmują się wytworem świadomej i celowej działalności człowieka. Nauki przyrodnicze, takie jak:    fizyka, chemia,

biologia, badają przeważnie żywiołowo kształtowane wytwory przyrody. Jak z tego wynika nauki humanistyczne od nauk przyrodniczych różnią się przede wszystkim przedmiotem badań, a to sprawia, iż zachodząmiędzy nimi również dość istotne różnice w metodach badań, technikach wyjaśniania poszczególnych faktów naukowych (procesów), narzędziach badawczych oraz rodzajach uzasadniania twierdzeń.

W celach organizacyjno - porządkowych naukę dzieli się na:

dziedziny,

dyscypliny,

specjalności,

specjalizacje.

Ten podział (rys. 2.3.) ma uzasadnienie prawne przy określaniu form i zasad działalności naukowo - badawczej i w systemie oraz procesie kształcenia.

Można przyjąć twierdzenie, iż „ ... gromadzona przez pokolenia wiedza o świecie narosła tak dalece, że nie ma dziśjednej nauki" [ 3, 5 ], lecz jest wiele nauk z różnych obszarów wiedzy i specjalności działania człowieka. Każda z tych nauk ma własny przedmiot badań i adekwatne do niego metody i procedury badawcze.

16