6355786001

Z PRAKTYKI GABINETU

STABILIZACJA CENTRALNA W ZESPOŁACH BÓLOWYCH KRĘGOSŁUPA LĘDŹWIOWEGO. STRATEGIE TERAPII W UJĘCIU TRENINGU MIĘŚNI DNA MIEDNICY

Dolegliwości bólowe w okolicy lędźwiowo--krzyżowej występują u pacjentów bardzo często, dlatego pojęcie „stabilizacji centralnej" jest niezwykle popularne. To złożone zagadnienie wymaga zrozumienia i precyzji, a także holistycznego podejścia do procesu terapeutycznego poprzez włączenie relaksacji i mobilizacji przed wdrożeniem właściwych ćwiczeń stabilizacyjnych.

Wyniki badań naukowych potwierdzają wpływ mięśni głębokich na stabilizację tułowia oraz dowodzą wspólwystępowania atrofii mięśniowych, nieodpowiedniego timingu i niewydolności systemu stabilizacyjnego z bólem w okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Po dokładnym badaniu oceniającym wielkość strefy neutralnej pomiędzy segmentami kręgosłupa można wnioskować o niestabilności. Strefa neutralna zdefiniowana została przez Panjabiego jako minimalny zakres ruchu

w stawie w pobliżu pozycji spoczynkowej, kiedy jeszcze nie są pobudzane propriore-ceptory. Zwiększona wielkość strefy neutralnej wskazuje na brak kontroli systemu stabilizującego. Przywrócenie tej kontroli i zmniejszenie wielkości strefy neutralnej jest możliwe jedynie dzięki aktywacji odpowiednich grup mięśniowych. Są to głównie mięśnie działające lokalnie i powinny one wyprzedzać aktywność mięśni globalnych odpowiedzialnych za ruch (funkcja prepro-gramowania). Badania dotyczące prepro-gramującej funkcji mięśnia poprzecznego brzucha są doskonale udokumentowane. Nauka napięcia tego mięśnia i świadomej jego kontroli stała się kanonem, który ma pomóc w przygotowaniu i zabezpieczeniu aparatu stawowo-więzadłowego kręgosłupa na przyjęcia dużych obciążeń. Skupiając się jedynie na pracy z mięśniem poprzecznym brzucha, nie zawsze udaje się uzyskać odpowiedni efekt terapeutyczny.

Warto uzmysłowić sobie, że nie sam mięsień poprzeczny wpływa na stabilność i jest w stanie regulować ciśnienie śródbrzuszne Dopiero koaktywacja cylindra składające go się z mięśnia poprzecznego wielodziel nego, przepony, dna miednicy, z uwzględ nieniem połączeń powięziowych owycl struktur z mięśniem biodrowo-lędźwio wym i czworobocznym lędźwi, stanowić będzie o skutecznej terapii. Wzrost lub ob niżenie napięcia któregokolwiek z tych ele mentów skutkować będzie zmianą tonusu podstawowego pozostałych elementów systemu. Przy świadomej pracy z dnem miednicy można doskonalić system stabilizujący przez tę dolną część cylindra i wpływać na aktywację pozostałych jego części. Pamiętać należy o tym, że niekoniecznie działa to w drugą stronę, zwłaszcza w przypadku kobiet mających za sobą porody czy operacje w obrębie podbrzusza. Koncentrując się jedynie na powszechnie uznanych sposobach ustabilizowania kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, bez uwzględnienia sposobów reaktywacji często uszkodzonych mechanicznie warstw mięśniówki dna miednicy można napotkać na trudności w osiągnięciu zamierzonego celu terapeutycznego. Na etapie diagnozy istotnych jest kilka kwestii. Oto najważniejsze z nich:

■    Stopień uszkodzenia krocza podczas akcji porodowej.

■    Jak przebiegał proces połogu, czy wdrożona została jakakolwiek forma rehabilitacji poporodowej.

■    Czy w obszarze podbrzusza przeprowadzone zostały zabiegi operacyjne.

■    Czy pacjentka zgłaszająca dolegliwości bólowe w odcinku lędźwiowym kręgosłupa diagnozowana była pod ką-

46

PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA ói REHABILITACJA