743385783

POLSKIE TOWARZYSTWO K U LT U R O Z N A W C Z E

POIISH ASSOCIATION OF CULTURAl STUDIES

zo rząd ©pik.edu.pl

Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa, www.plk.edu.pl

Pragniemy przypomnieć, że SCOPUS jest międzynarodową bazą indeksującą jednej z największych firm prywatnych w dziedzinie publikacji i informacji naukowej - Elsevier. Polityka tego wydawnictwa w wielu obszarach - od tworzenia zamkniętego obiegu wydawniczego po ceny dostępu do kluczowych wydawnictw oraz koszty publikacji - była w ostatnich latach przedmiotem uzasadnionego sprzeciwu czołowych badaczy z całego świata, którzy wyrażali zaniepokojenie praktykami tej korporacji^{1 2}.

W 2017 roku niemieckie uniwersytety wycofały się ze współpracy z firmą Elsevier^z. Od 2016 roku Elsevier bojkotują również Finowie, którzy ogłosili protest pod hasłem No to Elsewefs Unfair Deals³. Protesty - podejmowane wcześniej także przez główne amerykańskie uniwersytety, w tym Uniwersytet Harvarda - dotyczą nieuczciwych praktyk w zakresie cen subskrypcji oraz warunków publikacji w modelu open access⁴. Gorąca dyskusja wokół monopolistycznej polityki wydawniczej firmy Elsevier toczy się w świecie naukowym od 2012 roku. W sytuacji, w której właścicielem bazy SCOPUS pozostaje Elsevier -trudno uznać tę bazę za główną obiektywną miarę wartości i sukcesu naukowego.

Dla polskich czasopism naukowych droga do indeksowania w SCOPUS będzie jednak wyjątkowo trudna i wydłużona z następujących powodów:

1.    Podstawą decyzji jest - jak informuje wydawnictwo Elsevier we wstępnej fazie ewaluacji - the olreody gained International mibility which in part is measured through citations received from the journals we already indeK\ Jest to więc system w punkcie wyjścia wykluczający i wyraźnie wskazujący, jaki rodzaj wymiany naukowej jest preferowany: wymiany zachodzącej w obrębie obiegu korporacji Elsevier i budującego jej zyski.

2.    SCOPUS kładzie nacisk na tzw. cytowalność międzynarodową. Jakkolwiek jest to konieczny aspekt pracy naukowej humanistów i badaczy z nauk społecznych, to wymusza on rezygnację z dbałości o jakość komunikacji naukowej w języku rodzimym.

1

   Por.: A. Flood, „Scientists sign petition to boycott academic publisher Elsevier", The Guardian, 2 lutego 2012;

M. Taylor, "Academic publishers have become the enemies of science", The Guardian, 16 stycznia 2012;

Jane C. Hu, "Academics Want You to Read Their Work for Free, The Atlantic, 26 stycznia 2016.

2

   D. Matthews, "German universities plan for life without Elsevier", The Times of Higher Education, 5 września 2017.

3

¹ Por. https://www.nodealnoreview.org/

4

Por.: I. Sample, „Harvard Universrty says it can't afford journals publishers' prices", The Guardian, 24 kwietnia 2012 roku.

^s Informacja ze wstępnej ewaluacji uzyskana przez jedno z czasopism kulturoznawczych, korespondencja własna PTK.