24133

W zakończeniu komedii bohaterowie wyrażali postawy obce im na początku akcji.

Gustaw

W tej postaci pisarz chciał skreślić satyrę na „złotego młodzieńca”. Był to wytwór określonej sytuacji kulturowej: wytwór zetknięcia się rodzimej, sarmacko - ziemiańskiej kultury z importowaną, rozwijającą się cywilizacją wielkomiejskich towarzystw. Postać taka, określana mianem fircyka, pojawiła się na szerszą skalę w literaturze Oświecenia. Fredro pozbawił Gucia cech libertyńskich, uprościł intelektualne waloiy jego osobowości, ale szerzej rozbudował kontrasty psychiczne.

Ewolucja postaci

O Guciu jako o fircyku, lekkoduclni, zblazowanym młodzieńcu można jednak mówić tylko w I akcie komedii, w dalszych aktach postać ta zaczyna ulegać ewolucji. Pisarz, akcentując początkowo dystans między Guciem a takimi istotnymi wartościami jak miłość i małżeństwo, w miarę rozwoju akcji dystanse te skracał, by ukazać zaangażowanie bohatera. O stopniu tego zaangażowania najlepiej świadczyło uczucie zazdrości, którym obdarzył go Fredro, każąc mu w niedwuznaczny sposób wyrazić niezadowolenie na widok zainteresowania Anieli wieścią o rzekomej zmianie uczuć Albina.

Gucio w rodzinie Doświadczyńskich.

Ewolucja postaci Gustawa dokonywała się wg reguł sformułowanych przez Ignacego Krasickiego w Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach, a na terenie komedii przez racjonalistyczną wersję obrazu „nawróconego grzesznika”, jaką w Synu Marnotrawnym stworzył Wolter. Fredro jednak ograniczył się do odtworzenia przemian zachodzących w psychice bohatera. Pod wpływem zainteresowania Anielą rozstaje się nasz bohater z lekkomyślnością i trzpiotostwem. Gucio zaczyna się kierować rozumem i rozsądkiem. Tym samym ogólne ramy ewolucji Gucia jako człowieka pozbywającego się wad i odnajdującego zalety zgodne z rozsądkiem, zarysowane zostały w sposób tradycyjny. Nowatorska okazała się jednak motywacja tego procesu - Fredro twierdził, ze każdy człowiek musi w kńcu odnaleźć prawdziwy sens swego szczęścia.

Głoszona przez Gustawa teoria szczęścia stanowiła apoteozę miłości pojmowanej jako realizacja określonego obowiązku społecznego. Miała to być „stała i prawa" miłość ludzi szlachetnych. Wady i zalety Gucia ukazuje Fredro jako zespół cech sprzecznych, ale jednocześnie ze sobą powiązanych. Gucio przekształcił się z lekkoduclia w człowieka rozsądnego. Przekształcenie to dokonało się w sposób logicznie wynikający ze struktury osobowości bohatera. U jej podstawy tkwić będzie romansowy pomysł, związany z tradycją uwodzicielskich poczynań czołowych fircyków - ale jednocześnie z żelazną konsekwencją prowadzący do moralnego celu. Ambiwalencja wad i zalet; paradoks rozsądku w przedziwny sposób wynikającego z lekkomyślności i związanego z uczuciem, staną się istotnym elementem intrygi.

Fircyk „romantyczny” i... rozsądny.

Fredro obdarza naszego bohatera cechami zaskakującymi, jak na fircyka jeszcze w akcie I, wskazując na motywy, które skłoniły go do nocnej wyprawy „Pod Złota Papugę”. W roli romantyka zdaje się Gucio błyszczeć najbardziej w 3 scenie aktu IV. Można uznać czołowego bohatera „Ślubów” za godnego przedstawiciela takich na pewno romantycznych reprezentantów tego imienia jak Gustaw z „Walerii” Julianny Krudener, z mickiewiczowskich „Dziadów” czy z „Poety i świata” J.I. Kraszewskiego. Fircyk „romantyczny”, kochanek, trzpiot jest bowiem jedynym w całej komedii mężczyzną, z którym zrasta się słowo „rozsądek”, synonim rozumu i racji, które pozostaną niekwestionowane.

2