26157

koneksji pana albo prawo do urzędu uzyskują na mocy kontraktu i nie można go ich patriarchalizmem.

Panowanie patriarchalne jest jedynie najczystszym typem panowania tradycyjnego. Ukształtowany przez wychowanie i przyzwyczajenie szacunek dziecka wobec głowy rodziny stanowi skrajnie typowe przeciwieństwo, z jednej strony - pozycji robotnika kontraktowego w przedsiębiorstwie, z drugiej zaś postawy emocjonalnej wierzącego członka gminy wobec proroka. Faktycznie wspólnota domowa jest komórką rodząca tradycyjne stosunki władzy.

Panowanie stanowe wszelkiego typu, opierające się na bardziej lub mniej trwałym zawłaszczeniu władzy administracyjnej, jest w porównaniu z patriarchalizmem o tyle bliższe panowaniu legalnemu, o ile dzięki gwarancjom, jakie towarzyszą przywilejom, ma ono charakter panowania legitymizującego się swoistą „podstawą prawną", której pozbawione są struktury patriarchalne z ich zarządzaniem całkowicie uzależnionym od samowoli pana. Z drugiej strony, surowa dyscyplina oraz brak swoistych uprawnień zespołu zarządzającego w układzie patriarchatnym są bliższe dyscyplinie panowania legalnego niż rozczłonkowane i uprawiane stereotypowo, w wyniku zawłaszczenia, zarządzanie w strukturach stanowych, zaś państwa.

3). W W ANI! ¹ 11ARY/\1ATY< - na mocy uczuciowego oddania osobie pana oraz uznania dla jego niezwykłych talentów (charyzma) w szczególności zdolności magicznych, bohaterstwa, mocy ducha i mowy. Źródłem osobistego oddania jest tu egzaltacja, jaką budzi coś wiecznie nowego, niecodziennego, niebywałego. Najczystsze typy władzy charyzmatycznej to władza proroków, bohaterów wojennych, wielkich demagogów. Posłuszeństwo „ucznia” trwa tak długo, jak długo uznaje się te cechy przywódcy - jako charyzmę utwierdzają dowody. Oryginalną postacią charyzma tycznego orzecznictwa prawnego i rozstrzygania sporów jest ogłaszanie wyroków przez panującego i ich uznawanie przez wspólnotę posiadające moc obowiązującą, chyba, że pojawi się konkurencyjne orzeczenie pretendujące do charyzmatycznej ważności. W tej sytuacji dochodzi do walki przywódców, którą ostatecznie rozstrzyga jedynie zaufanie wspólnoty, przy czym słuszność w może być tylko po jednej stronie, po drugiej zaś nieprawość nakazująca czynienie pokuty.

a)    R. Sołim - opis panowania charyzmatycznego w gminie wczesnochrześcijańskiej. Uyprawy myśliwskie i wojenne, wymagające wodzów o niezwykłych kwalifikacjach osobistych, stanowią świecką, magia zaś „duchowną” sferę przywództwa charyzmatycznego. Charyzmatyczny polityk-jest produktem miast-państw Zachodu. W państwie-mieście Jerozolimie występuje on jedynie w religijnym kostiumie, jako prorok, natomiast ustrój Aten całkowicie odpowiadał istnieniu „demagogów”, bez któiych machina państwowa nie funkcjonowałaby ani przez chwilę.

b)    Autorytet charyzma tyczny opiera się na „wierze” w proroka, na osobistym „uznaniu” dla cliaiyzmatycznego bohatera wojennego lub demagoga i umiera wraz z nim. Jednakże ich autorytet nie wywodzi się z owego uznania poddanych, lecz na odwrót, wiara i uznanie stanowią obowiązek, którego dopełnienia wymaga dla siebie przywódca legitymizujący się charyzmą, a naruszenie, którego karci.

c)    Charyzmatyczny władca musi sprawdzić się jako pan „z łaski bożej”, poprzez cuda, dobrobyt zwolenników łub poddanych. Dopóty jest uznawany, dopóki stać go na to. Jeśli opuszcza go powodzenie, jego panowanie chwieje się. Przyzwyczajenie do tradycji oraz „prestiż” splatają się z wiarą w doniosłość panowania formalnie prawomocnego. Zachwianie któregoś z tych składników prowadzi do zachwiania przekonań i prawomocności. W stosunkach pana z zespołem zarządzającym obowiązuje następująca zasada: pan, dzięki atomizacji członków zespołu oraz solidarności, jaką każdy z nich wobec niego odczuwa, jest w obliczu sprzeciwu wspólnego słabszy jest zawsze wtedy, gdy-jak to czyniły liczne administracje-członkowie zespołu zjednoczą się.