2732

1.    Pojęcie demografii i jej podział

Demografia to nauka o prawidłowościach rozwoju ludności w konkretnych warunkach gospodarczych i ekonomicznych i społecznych badanego terytorium. Zajmuje się statystyczno - analitycznym opisem stanu i struktury ludności oraz badaniem i oceną zmian wynikających z dotychczasowego i przewidywanego ruchu naturalnego i wędrówkowego. Jej nazwa pochodzi od greckich słów „demos” czyli lud i „grafia” czyli opis. Współczesny szybki rozwój nauk demograficznych spowodował wyodrębnienie się wielu subdyscyplin.

Wyróżnia się:

a)    Demografia ogólna - jej przedmiotem jest rozwiązywanie zarówno problemów teoretycznych dotyczących pomiaru, jak i opis struktur oraz procesów demograficznych.

b)    Demometria - to nauka o metodach pomiaru i predykcji (przewidywaniu) procesów demograficznych za pomocą wyspecjalizowanego aparatu matematyczno -statystycznego.

c)    Demografia opisowa — zajmuje się naukowym opisem struktur i procesów demograficznych (urodzenia, zgony, małżeństwa)

d)    Demografia historyczna - zajmuje się opracowywaniem metod pomiaru oraz opisu struktur i procesów demograficznych w minionych okresach. Metody stosowane w demografii liistorycznej zaczerpnięto z arsenału metod obecnie opracowywanych w celu umożliwienia analizy struktur i procesów w krajach słabo rozwiniętych gospodarczo, w których nie prowadzi się pełnej rejestracji faktów demograficznych.

e)    Demografia potencjalna - stworzyła własny system pomiaru i oceny procesów demograficznych nadając każdemu człowiekowi wagę zależną od jego płci, wieku i ewentualnie innych cech. Wagą jest tu długość dalszego przeciętnego trwania życia.

f)    Doktiyny demograficzne - to kierunek zajmujący się formułowaniem teorii rozwoju ludności

g)    Demografia społeczna zajmuje się społecznymi uwarunkowaniami i konsekwencjami procesów demograficznych. Z kolei demografia ekonomiczna zajmuje się ekonomicznymi uwarunkowaniami i konsekwencjami procesów demograficznych.

2.    Charakterystyka teorii przejścia demograficznego

W latach 40-tych Thompson podjął próbę uogólnienia przemian demograficznych jakie dokonały się w Europie w formę teoretycznego modelu trzech typów sytuacji uwzględniającego tylko poziom współczynników urodzeń i zgonów.

Współcześnie najczęściej cytowany jest model 4-fazowy: a) 1 faza charakteryzuje się naturalnym    procesem

reprodukcji, w którym natężenie zgonów i urodzeń utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie. Nie wyklucza się możliwości

2