33872

popyt konsumpcyjny gospodarstw domowych (C),

popyt inwestycyjny przedsiębiorstw (/),

popyt państwa na dobra i usługi (G),

popyt netto zagranicy — eksport minus import (X - M).

AD = C+I+G + X-M

Równowaga makroekonomiczna (przy stałych cenach i płacach) występuje wówczas, gdy globalny popyt równa się globalnej podaży, tzn. gdy suma planowanych globalnych wydatków jest równa dokładnie wartości wytworzonej produkcji.

Pieniądz to powszechnie akceptowany w danym kraju środek płatniczy, służący do regulowania różnego typu zobowiązań.

Trzy główne funkcje pieniądza są następujące:

środek wymiany i płatności(za pośrednictwem pieniądza ludzie dokonują wy-miany dóbr i usług oraz spłacają inne wzajemne zobowiązania)

jednostka rozrachunkowa(w pieniądzu wyrażone są ceny i prowadzone roz-liczenia) środek przechowywania wartości (tezauiyzacji)(pieniądz jest jedną z form gromadzenia i przecho-wywania bogactwa)

Baiik.witi.ahu

Kontrolę nad całością obiegu pieniężnego w gospodarce sprawuje bank centralny.

Pięć podstawowych funkcji banku centralnego to:

emisja pieniądza gotówkowego,

kontrola obiegu pieniężnego,

refinansowanie i kontrola banków komercyjnych,

zarządzanie długiem państwowym i finansowanie deficytu budżetowego, rozliczenia międzypaństwowe z zagranicą.

Banki komercyjne

Obok banku centralnego, który stanowi podstawę systemu finansowego każdego państwa, głównym ogniwem współczesnego systemu finansowego są banki komercyjne.

Główne ich funkcje obejmują:

pośredniczenie w rozliczeniach finansowych między jednostkami gospodarczymi, gromadzenie wkładów oszczędnościowych i przecho-wywanie powierzonych rezerw pieniężnych, udzielanie kredytów jednostkom gospodarczym i gospodarstwom domowym.

Inflacja to wzrost przeciętnej ceny dóbr w pewnym okresie.

Czysta inflacja - wzrost cen wszystkich dóbr i czynników produkcji w jednakowym tempie. Uwaga: przypadek czystej inflacji nie jest tylko możliwością teoretyczną, lecz znaczenie praktyczne (np. w analizie finansowej i ocenie przedsięwzięć inwestycyjnych).

Inflacja bazowa - wzrost poziomu cen w określonym czasie, po wyeliminowaniu wpływu czynników sezonowych oraz szoków podażowych.

Deflacja - spadek przeciętnej ceny dóbr w pewnym okresie Pomiary inflacji:

wskaźnik cen detalicznych WCD (ang. consumer price index - CPI) wskaźnik około 1800 cen dóbr konsumpcyjnych (np. śledź solony odgłowiony lkg, papierosy „Caro” 20 szt., ondulacja na zimno włosów damskich itd.).

Koszyk dóbr jest corocznie aktualizowany. Ceny dóbr z koszyka są obserwowane przez kilkuset ankieterów w setkach rejonów statystycznych w całym kraju. Rolę wag przy obliczaniu syntetycznego wskaźnika inflacji odgrywają udziały poszczególnych wydatków w całości wydatków przeciętnej polskiej rodziny. Wysokość poszczególnych wydatków ustalano na podstawie notatek prowadzonych na zlecenie GUS przez około 32 tys. polskich rodzin.

Deflator opisuje zmiany wszystkich cen wliczanych do PKB Deflator jest miernikiem bardziej ogólnym, jednak WCD lepiej informuje o zmianach kosztów utrzymania.

Inflacja a polityka budżetowa Związek pomiędzy bezrobociem a inflacją

2/12