28853

4. Sposoby naruszania godności człowieka

Do najważniejszych dóbr osobowych człowieka należy jego godność czyli dobre imię. Wynika ona z faktu, że człowiek jest osobą ludzką, obdarzoną życiem duchowym (nieporównywalna wartość ludzkiej osoby została omówiona w enc. Evangelium vitae). Osoba ludzka ma prawo do szacunku.

Podważanie godności człowieka ma miejsce wypadku użycia wszelkiego rodzaju znieważeń w postaci obelżywych słów, wyjawienia poważnych przewinień bliźniego, poniżenia, lekceważenia, pogardy i szyderstwa. Zachowania tego typu najczęściej wypływają z pychy lub nienawiści. Można także naruszać godność człowieka poprzez brak okazania szacunku i czci ( w rozumieniu nie hołdu, ale liczenia się z drugim człowiekiem). Wszyscy ludzie są sobie równi, mający tę sama godność.

Najczęstszymi sposobami naruszania godności człowieka w postaci znieważenia są:

a.    obmowa mówienie źle, ale prawdziwie

b.    oszczerstwo - rzeczy złe i nieprawdziwe por. Pismo św.: Wj 20, 16; Pwt 5, 20; Mt 19, 18; Mk 10, 19; Łk 18, 20.

c.    plotka

Obmowa to wyjawienie cudzego zła indywidualnego, bez uzasadnienia społeczno-moralnego. Ma miejsce wówczas gdy zła rzecz rzeczywiście się zdarzyła, nie była znana i nie ma ważnych powodów by wyjawiać.

Oszczerstwo jest to przypisywanie komuś zła, którego nie popełnił.

Różnica pomiędzy obmową a oszczerstwem polega na tym, że obmawia się wtedy gdy mówi się o bliźnim źle, ale prawdziwie.

Oszczerstwo jest przewinieniem cięższym aniżeli obmowa, chociaż obmowę trudniej naprawić. Dopuszcza się mówienie rzeczy złych i prawdziwych ze względu na wyższe dobro prywatne lub dobro publiczne, np. trzeba ostrzegać przed osobami, które czynią wiele zła, a ubiegają się o stanowiska publiczne. Św. Jan od Krzyża naucza: „Nie słuchaj nigdy o słabościach ludzkich, a gdy się ktoś skarży, poproś, by nie mówiono o tym”.

Przejawem zniesławienia jest także plotka, która podważa zaufanie do drugiego człowieka. Najczęściej jest wypowiadana bezmyślnie, niekiedy jako powtarzanie czegoś złego z zamiarem podważenia związku między ludźmi, np. przyjaźni.

Właściwe osądzanie człowieka wymaga spełnienia trzech warunków:

a.    kompetencja

b.    dogłębne zbadanie okoliczności

c.    podejście bez uprzedzeń

Pomijając któryś z tych elementów dokonujemy osądzenia lekkomyślnego. „Nie sądźcie, abyście nie byli sądzeni. Bo takim sądem, jakim sądzicie, i was osądzą; i taką miarą, jaką wy mierzycie, wam odmierzą”( Mt 7, ln).