40512

przesłankę wyzwolenia jednostki, prowadziło w praktyce do lekceważenia wolności w sensie pozostawionej do dyspozycji obywatela sfery działania wolnej od ingerencji państwa.

Faszystowskie koncepcje praw jednostki.

Teoria ta neguje zasadę osobowości i indywidualności jednostki, a wyjątkowo dostrzega ją tylko o tyle o ile jednostka jest w stanie służyć wspólnocie. Głosi w niej podrzędność jednostki wobec interesów wspólnoty, będącego jej instrumentem państwa. Stąd też odmawia się indywidualnej osobie środków obrony prawnej wobec działań państwa.

Azjatyckie koncepcje praw jednostki.

Charakterystyczne dla dawnego społeczeństwa azjatyckiego było określanie miejsca jednostki, na podstawię jej statusu społecznego i rodzinnego. Wyraził to Konfucjusz następująco: „trzeba tylko, aby władca postępował jak godzi się władcy, minister jak przystoi ministrowi, ojciec jak ojcu należy, a syn po synowsku".

Prawo zapewniało nadrzędność z jednej strony ojca lub męża. a z drugiej seniora feudalnego nad osobami stojącymi niżej w hierarchii rodzinnej lub społecznej. Spory rozstrzygano uwzględniając indywidualny status jednostki w jej kręgu (brak praw podmiotowych jednostki).

Islamskie koncepcje praw jednostki.

Religijne prawo islamskie podporządkowuje egzystencje człowieka woli boskiej. Tworzy ono różne zakresy praw przyznanych jednostkom w zależności od kryteriów wyznaniowego i płciowego. Wiele uprawnień zastrzega ono tylko dla wyznawców Allacha, ale z drugiej strony niektóre prawa przyznane niewiernym, np. wolność sumienia. Traktuje ono mężczyznę jako istotę o wyższej niż kobieta randze i dlatego uznaje, że mężczyzna powinien mieć więcej praw. Nie ma więc w koncepcji islamskiej praw. podstawowych przysługujących w równym stopniu wszystkim jednostkom.

Kolektywistyczne a indywidualistyczne koncepcje praw jednostki.

•    Kolektywistyczne koncepcje praw jednostki: Uznawanie priorytetu celów, interesów państwa i traktowaniu jednostki jako środków do jego realizacji.

•    indywidualistyczne koncepcje praw jednostki: Uznawanie priorytetu celów, interesów jednostki i traktowaniu państwa jako środków do ich realizacji.