42253

Wielkim tematem jest .człowiek wobec historii".

Teoretyczna świadomość ironii wykształciła się na kanwie romantycznych teorii - definicje były jednak subiektywne.

Ironia to psychiczne nastawienie, jako postawa charakteryzuje się postawą wobec rzeczywistości i przejawem tej postawy było poczucie sprzeczności, kontrastu i własnej wyższości ironizującego w wewnętrznym odczuciu.

Romantyczne teorie ironii:

•    dla Fryderyka Schlegla rozumienie ironii (za Sokratesem) to dochodzenie do prawdy, odsłanianie tego, co fałszywe. Podział na byty idealne i realne, „nieskończona absolutna negatywność"

•    Hegel widział w ironii niebezpieczeństwo zniesienia teorii, dla niego była „zasadą bezprawia, absolutną samowolą, siłą niszczącą". Doszukiwał się postawy życiowej.

Ironia jest środkiem literackim, służącym do budowania utworu w odpowiednio ukształtowany sposób. Ironia stwarzała atrakcyjne formy literackie, nowe sposoby na opisywanie rzeczywistości. Polscy pisarze woleli mówić o ariostycznym uśmiechu w twórczości literackiej. Nie wdawali się w dyskusję między Heglem a Schleglem. Mickiewicz nigdy nie wypowiedział się na ten temat.

Możemy mówić o trzech źródłach ironii romantycznej (doktryna artystyczna):

•    ironia sokratyczna - zdobywanie wiedzy poprzez dialog;

•    ironia tragiczna - wolna wola bohatera styka się z nieuchronnym losem, podstawa konstrukcji tragedii;

•    ironia retoryczna - sięga antycznych czasów, np. w pismach Cycerona: sposób mówienia, przedstawiane tego co się myśli i tego co się mówi

Wspólne cechy tych trzech źródeł: a kategoria udawania; b kategoria niepowagi i iluzji.

Ironia romantyczna odegrała dużą rolę w rozumieniu ironii. Do czasów Schlegla ironia była tropem poetyckim    (Fragmenty

i Idee Schlegla - poglądy na temat ironii). Na terenie literatury romantycznej ironia była sposobem manifestowania inwencji twórczych (pisanie o pisaniu nazwane zostało przez Schlegla permanentną parabazą - chwilą, kiedy aktorzy starożytni po skończonym przedstawieniu zdejmowali maski, w celu ukazania sztuczności przedstawienia). Autor zwraca się do czytelnika, zwleka z akcją, pojawiają się dywagacje (cecha narracji romantycznej).

Poemat dygresyjny - to ważna forma pisarstwa romantycznego, gatunek, którego cechą jest właśnie permanentna parabaza. Ironia jest podstawą poematu dygresyjnego. Ironiczna wersja romantycznej epopei. Epika romantyczna ma dwa typy realizacji (dwa oblicza):

•    epopeja serio - klasyczna, heroiczna,

•    epopeja błazaisk a.