42258

ponad 130 tys. km2 (1,3% pow), z tego na Spitsbergenie 58tys. km2, Nowej Ziemi 30 tys. km2 , Ziemi Franciszka Józefa 18 tys. km2 i na Islandii 13,5 tys. km2.

Granica wiecznego śniegu na Ziemi Franciszka Józefa schodzi prawie do poziomu morza, na Spitsbergenie i Nowej Ziemi podnosi się do 400-600m, wG. Skandynawskich od 700 m (na pn.) do 1800 m (na pd); występują tu podobnie jak na Islandii zarówno powierzchniowe czapy lodowe, jak i lodowce dolinne pokrywające łącznie ok. 5000 km2. Po pn.-zach. stronie Alp granica wiecznego śniegu przebiega na wys. 2500m, we wnętrzu gór i po ich pd. stronie na wys. 2700-3350 m; lodowce alp. (przeważnie dolinne) zajmują ok. 3600 km2 (największe: Aletsch, Mer de Glace, Pasterze). W Pirenejach lodowce pokrywają zaledwie 30 km2, a na Uralu 10 km2; w innych górach występują niewielkie płaty wiecznego, częściowo zlodowaciałego, śniegu (np. wiatrach).

Świat roślinny

Europa leży w obrębie państwa roślinnego wokółbiegunowego pn. holarktycznego (Holarctis); daleką pn. zajmuje bezleśny obszar ark., z roślinnością typu tundrowego; dalej na pd. (szczególnie w Skandynawii) występuje strefa zarośli i widnych lasków brzozowych. Od pn. granicy po obszar śródziemnomor. i irano-turański na pd. rozciąga się silnie zróżnicowany obszar eurosyberyjski; jego prowincję pn. stanowi tajga, z bagnami i torfowiskami, która od pd. graniczy ze środkowoeur. prowincją lasów liściastych i mieszanych (pasma górskie — piętrowy układ roślinności); zach. część Europy (W. Brytyjskie i nadbrzeżny pas lądu od zach. Norwegii po zach. Hiszpanię) zajmuje prowincja atlantycka z lasami dębowo-brzóz owy mi i wrzosowiskami. Pontyjsko-panońska prowincja lasostepówi stepów czarnomor. obejmuje pd. Ukrainę, Podole i przez Niz. Węgierską sięga do Dolnej Austrii. Na Niz. Nad kaspijskiej stepy przechodzą w półpustynie i pustynie (przeważnie słone), tworząc obszar irano-turański, ciągnący się w głąb środk. Azji. Wybrzeża i wyspy M.Śródziemnego oraz Płw. Iberyjski zalicza się do obszaru śródziemnomor., z zimozielonymi, twardolistnymi zaroślami (makia) i szczątkowymi, zimozielonymi lasami (z dębami i sosną alp ). Naturalna roślinność Europy została w ogromnym stopniu przekształcona w wyniku gosp. działalności człowieka, zastąpiły ją pola uprawne, łąki, pastwiska i zbiorowiska ruderalne; jej najcenniejsze resztki są chronione w rezerwatach i parkach narodowych. Obszar śródziemnomor. (wraz ze śródziemnomor. krainami Afryki) jest ojczyzną niektórych gat. roślin uprawnych, np : lnu, buraka, kapusty, grochu.