43711

W życiu społeczeństwa nieuchronnie dochodzi do sporów. Są on< najrozmaitszej natury. Różnią się przede wszystkim podmiotami (osobami

instytucjami), między którymi do nich dochodzi. Spór może powstać miedz;

Adamem i Piotrem, między przedsiębiorstwem państwowym i spółdzielnią

między organem finansowym i podatnikiem, między zakładem pracy i pracow

nikiem itd. Różne są także przedmioty sporów, tzn. dotyczą one różnycl spraw Przedmiotem sporu między prokuratorem i oskarżonym jest fak popełnienia przestępstwa i wysokość kary. Zupełnie czego innego dotycz;

proces o ustalenie ojcostwa i alimenty. Jeszcze inny jest przedmiot spon między przedsiębiorstwem budowlanym a inwestorem o odszkodowanie Rozstrzyganie sporów jest jednym z poważnych zadań państwa Wykonuje    j

ono za pomocą systemu organów wymiaru sprawiedliwości. Organy te działaj;

w imieniu państwa, stąd też tradycyjny zwrot, którym zaczyna się każdy wyro)

sądowy: „W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej”. Państwo rozstrzyga tylko    spor

o charakterze prawnym, tzn. powstające na tle stosunków prawnych.

Na wymiar sprawiedliwości składa się przede wszystkim rozstrzygani spraw cywilnych i spraw karnych.

Sprawa karna powstaje w rezultacie popełnienia przestępstwa i jes sądzona w procesie karnym. W sprawie tej występuje oskarżyciel (najczęści<

prokirrator) i oskarżony, który może mieć obrońcę. Proces kończy si wyrokiem skazującym lub uniewinniającym, niekiedy umorzeniem postępowe

nia. Przestępstwa o mniejszej społecznej szkodliwości ścigane są z tzv oskarżenia prywatnego: oskarżycielem nie jest wówczas prokurator ani inn

oskarżyciel publiczny, lecz osoba pokrzywdzona przestępstwem

(oskar życii

prywatny).

Sprawa cywilna dotyczy z reguły dóbr majątkowych, często też pra rodzinnych, pracowniczych i in. Najczęściej występuje w postaci sporu miedz

dwiema osobami o określone dobra (zapłatę, wydanie rzeczy, wykonań usługi, prawa autorskie, alimenty itd.) i toczy się w trybie procesu cy wi

n e g o. W procesie takim występuje powód (osoba, która żąda przysądzerua    o

przeciwnika pewnej kwoty, rzeczy, itp.) i pozwany. Każda ze stron może mif

pelnomocmka, którym jest najczęściej adwokat Proces kończy się wyrokiei

zasądzającym żądane świadczenia lub oddalającym - korzystnym dla p<

2