39229

stanowisk publicznych. Jeżeli dominuje formuła rządów koalicyjnych, to fakt ten nakłada na liderów partyjnych ograniczenia, zmuszając do miarkowania swoich żądań i przystosowania się do „obowiązującego” mechanizmu negocjacyjnego. W grze politycznej na arenie przetargów koalicyjnych uczestniczą aktorzy o dość zróżnicowanym potencjale politycznym, oraz dysponujący określonym katalogiem preferencji co do możliwych i oczekiwanych rozstrzygnięć. Pojawiają się partie inicjujące z silniejszym poparciem wyborczym, stanowiące jądro koalicji i z reguły obsadzające najbardziej eksponowane stanowiska ministerialne oraz partie dopełniające o słabszym poparciu, które mogą przystąpić do koalicji, jeśli zostaną zaproszone przez inicjujące.

4.    FUNKCJA ORGANIZACYJNA PARTII POLITYCZNYCH.

Partii politycznej nie można rozpatrywać tylko i wyłącznie jako politycznego wyrazu istniejących podziałów społecznych. Chcąc realizować określone funkcje społeczne czy państwowo - publiczne liderzy partyjni muszą dbać o zdolności organizacyjne partii. Chodzi przede wszystkim o zagwarantowanie ciągłości istnienia w życiu politycznym. Z tego względu każda partia jako organizacja musi rozwinąć strategie pozwalające jej na zredukowanie ryzyka płynącego z „zewnątrz” (np. efekt zmian w strukturze społeczeństwa) i w rezultacie zapewniające przetrwanie. Warunkiem utrzymania wysokiego poziomu rywalizacyjności partii na arenie wyborczej i parlamentarno - gabinetowej jest zachowanie sprawności organizacyjnej, która umożliwia partiom skuteczne sprawowanie kontroli otoczenia, zwłaszcza społecznego, wyrażające się w zdolności zarówno do pasywnego (reaktywnego zachowania) jak i aktywnego (inicjatywnego zachowania) adaptowania się do nowych warunków.

5.    PARTIA POLITYCZNA JAKO OGNIWO PARTYCYPACYJNE.

Podmiotem jt wyborca, który bierze udział w procesie rządzenia poprzez wywieranie wpływu zarówno na program wyborczy, jak i nominacje kandydatów przystępujących później do rywalizacji wyborczej. Jt to uczestnictwo bierne (gdy partia reprezentuje wyborcę na określonych forach) i czynne (wyborca angażuje się w działalność partii, lub gdy oddaje na nią głos). Dzięki temu mogą potem zrealizować zasadę odpowiedzialności politycznej deputowanych piastujących funkcje publiczne. Podstawową formą odpowiedzialności jt zweryfikowanie polityka podczas następnej elekcji. Ten typ ogniwa stanowi cechę charakterystyczną partii mocno związanych z określoną grupą społeczną oraz charakteryzujących się wewnątrzpartyjną procedurą decyzyjną.

6.    PARTIA POLITYCZNA JAKO OGNIWO WYBORCZE.

W tym typie ogniwa podmiotem jt elita partyjna. To ona ma pod ścisłą kontrolą cały proces wyborczy, który w zasadzie nie kończy się wraz z rozdaniem mandatów, lecz trwa permanentnie. Partia jt swego rodzaju „wehikułem”, dzięki któremu porusza się elita partyjna. Chodzi o to, że liderzy partyjni biorą udział w nominowaniu kandydatów przystępujących do walki wyborczej, kontrolują przebieg kampanii, następnie sprawdzają reprezentantów zasiadających w ciałach przedstawicielskich pod kątem realizacji programu partii oraz czy są wobec niej lojalni. Wyciskają z nich co najlepsze, a w zamian za to on jest dla nich siłą napędową. Gdy stwierdzona zostaje nieprawidłowość w postępowaniu któregoś z deputowanych, liderzy mogą wykluczyć go z klubu a nawet z partii.

7.    PARTIA POLITYCZNA JAKO OGNIWO KLIENTELISTYCZNE.

Jt to dość specyficzny typ ogniwa łączącego partię z elektoratem. Jedynym celem partii jt zdobycie głosów wyborców w zamian za realizację postulatów przez nich zgłaszanych, lub spełnienie oczekiwań dotyczących awansu tych osób. Relacja pomiędzy patronem