6346

Poszczególne próby mają charakter konkretny, jedynie dwa pytania są abstrakcyjne. Testy odwołują się do różnych właściwości umysłowych dziecka, sprawdzają zdolności orientowania się w wielkości przedmiotów, ich liczbie, ciężarze, liczbie słyszanych dźwięków.

Dziecko wykonuje zadania na konkretnych przedmiotach. Zadania były łatwiejsze i trudniejsze, jako że testy przeznaczone były dla dzieci w wieku od 4 do 9 lat.

Jednak również te testy były jednostronne - oceniały dojrzałość szkolną dzieci jedynie w aspekcie funkcji poznawczych.

Przedstawiciele tzw. szkoły wiedeńskiej - H. Hetzer, L. Danzinger, Ch. Buhler,

Ch. J. Zweigel - prowadzący swe badania niemal w tym samym czasie co przedstawiciele szkoły lipskiej, uważali, iż o dojrzałości dziecka do nauki w warunkach szkolnych decyduje umiejętność przystosowania się, a szczególnie zdolność do działania intencjonalnego, polegającego na ukierunkowaniu czynności na wykonanie zadania do końca, na osiągnięcie celu. Twierdzili, że to system nauczania powinien być dostosowany do właściwości i możliwości psychicznych dziecka.

Rozumienie dojrzałości szkolnej, ujmowanej jako dojrzałość umysłowa, zostało rozszerzone przez szkołę wiedeńską o elementy rozwoju społecznego.

Oparte na założeniach szkoły wiedeńskiej testy L. Schenk - Danzinger z 1932 roku oprócz procesów poznawczych i zdolności do skupienia uwagi, badały takie właściwości, jak zdolność do działania intencjonalnego, poczucie obowiązkowości i umiejętność podporządkowania się poleceniom i ich wykonywania i współdziałania w grupie.¹ W latach 60 badacze niemieccy; H. Roth, G. Schlevoigt, G. Wicht, w rezultacie prowadzonych badań nad dojrzałością wysunęli tezę, że najbardziej reprezentatywnym czynnikiem jest zdolność porządkowania jako podstawa właściwego spostrzegania. Ta też zdolność sprawdzana była przede wszystkim w opracowanej przez ośrodek frankfurcki metodzie badania dojrzałości. Polegała ona głównie na odtwarzaniu różnych znaków graficznych przez dzieci oraz porządkowaniu ilości w zakresie do pięciu jednostek.²

W Innych propozycjach dotyczących struktury i uwarunkowań dojrzałości szkolnej podkreślano jej wieloczynnikowość. B. Johanson wyodrębnił sześć niezależnych czynników warunkujących dojrzałość i powodzenie w nauce:

•    rozwój mowy

•    dojrzałość społeczno - emocjonalna

•    wykonywanie działań arytmetycznych

•    sprawności motoryczne

•    przystosowanie się do warunków szkoły

•    bezsłowne czynności poznawcze³

Wieloczynnikową koncepcję dojrzałości szkolnej przedstawił w latach 60. S. Szuman Koncepcja wiąże dojrzałość szkolna z osiągnięciem przez dziecko stopnia rozwoju fizycznego, intelektualnego i społeczno-emocjonalnego i wymienia następujące jej aspekty szczegółowe:

>    ukształtowanie organizmu

>    rozwój sprawności motorycznych

>    umiejętność posługiwania się przedmiotami codziennego użytku, wiedza i orientacja w świecie przyrody i w życiu społecznym

2

1

   B. Wilgoćka -Okoii, Dojrzałość szkobia dzieci a środowisko. 1972 s.26; S. Nieciuiiski, Podstawowe problemy badawcze dojrzałości szkolej dzieci rozpoczynających naukę. W: „ Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych”. T. 20. 1975, s.76

2

   B. Wilgocka - Okoii. Dojrzałość szkobia dzieci a środowisko. 1972 s.20 i 28-29

3

   M. Przetacznikowa, Dojrzałość szkolna. W: M. Żebrowska (red.): Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, 1980. s.516