6434

związane ze znalezieniem własnego miejsca w systemie relacji społecznych, w których człowiek żyje, celem jest osiągnięcie tożsamości osobowej. Młody dorosły powinien znaleźć drogi samorealizacji adekwatne do wanmków, w jakich się znajduje, wybrać partnera życiowego oraz integrować doświadczenia z różnych obszarów własnej aktywności Bliski związek z drugą osobą partnerstwo seksualne oraz możliwość prokreacji stają się źródłem zaspokojenia potrzeby intymności i miłości. Realizacja zadań rozwojowych okresu wczesnej dorosłości umożliwia osiągnięcie odpowiedniego poziomu samopoznania oraz autoidentyfikacji w kontaktach z innymi Trudności w rozwiązywaniu wyzwali stających przed jednostką w tym stadium dają w efekcie zaburzenia w tworzeniu się tożsamości, poczucie izolacji i pozostawania poza głównym nurtem aktywności istotnych dla człowieka w tym momencie życia.

7.    Siódme stadium stanowi wiek średni, od 26 do 40 roku życią którego zadania rozwojowe syntująsię pomiędzy biegunami generatywność - stagnacja. Twórcza postawa wobec życia to podjęcie roli rodzicielskiej, kreatywność w wielu innych obszarach, otwartość i pomysłowość w rozwiązywaniu zdań życiowych. Charakterystyczne dla tego okresu rozwoju to: troska, dawanie i tworzenie rówtueż w stosunkach międzyludzkich, które obejmują teraz kilka generacji rodzinnych, bliskich i ważnych dla jednostki. Biegun stagnacji dotyczy tych dorosłych, którzy nie podejmują zadań swojego wieku, skupiają się jedynie na sobie, zatrzymując się w rozwoju Nieakceptowanie swojego wieku, problemów i wyzwań, jakie niesie on ze sobą odmowa bycia produktywnym i pomocnym dla innych, stwarza niebezpieczeństwo zablokowania w rozwoju osobowym

8.    Ostatni, ósmy etap rozwoju psychospołecznego, trwa od połowy do końca życia. Kryzys, który ma do przebycia człowiek w tym okresie, to opozycja: integracja - rozpacz. W wieku starszym celem rozwoju staje się osiągnięcie integracji wewnętrznej, będącej wyrazem uzyskanej harmonii i spójności, pehiego rozwoju osobowości Są one warunkiem dobrego samopoczucia, udanych relacji z otoczeniem, pozytywnej oceny przebytej już drogi oraz akceptacji nadchodzącego schyłku własnego życia. Wewnętrzne zjednoczenie i poczucie sensu daje w efekcie pogodną życiową mądrość. Brak osiągnięcia integracji wewnętrznej, sensu i pozytywnego spojrzenia na dorobek własnego życia daje w konsekwekcji rozpacz, gdyż wobec znikomej ilości czasu, jaka pozostała, powtarzanie czy rozpoczynanie czegoś na nowo ma małe szanse powodzenia. Pozostaje więc często gorycz i poczucie przegranej, które rzutuje na widzenie siebie i świata w tym okresie życia.

Według Erika Eriksona przedstawiona propozycja rozumienia rozwoju człowieka w perspektywie biegu jego życia dobiońe pokazuje prawidłowości, związane z potrzebami jednostki w każdym wieku oraz wymogi, jakie kientje do niej społeczeństwo. Jego koncepcje opisują również trud i konieczność zmagania się z wyzwaniami poszczególnych etapów rozwojowych. Są one ceną rozwoju, wysiłkiem, który owocuje prawidłowym kształtowaniem się osobowości, poczuciem sensu i celu własnego życia. Erikson wskazuje, iż człowiek może rozwijać się przez całe swoje życie, co jest bardzo optymistyczne, ale też musi podejmować kolejne zadania i aktywnie przezwyciężać kryzysy, co z kolei bywa trudne i męczące.

Zaproponowane w koncepcji Eriksona bieguny wskazujące na patologie rozwoju wyraźnie obrazują zagrożenia, które pojawiają się w toku życią a są wynikiem decyzji jednostki i negatywnych wpływów otoczetuą Oczywiście nie wszystkie stadia muszą w życiu jednego człowieka mieć niekorzystny dla niego wydźwięk, ale każdą nieprawidłowość trudno odrobić, a im jest ich więcej, tym gorzej rokuje to pomyślnemu rozwojowi jednostki.

Brak zaufama do innych, wstyd i zwątpienie, poczucie winy, poczucie niższości pomieszanie ról, izolacja, stagnacja i rozpacz są uczuciami i stanami destrukcyjnymi. Wyzwalają potrzebę kompensacji niezaspokojonych potrzeb, która przybiera formy kontaktów z subkulturami, uzależnień, zachowali agresywnych, zaburzeń nerwicowych. To z kolei jest ceną za niepodjęcie trudu rozwoju hib niemożność uczyiuenia tego wskutek ukształtowania jednostki przez nieprawidłowe wpływy w okresie dzieciństwa.

Każde pokonanie tendencji do regresu, a wybranie tendencji do rozwoju zwiększa szansę jednostki na pełne, wartościowe i szczęśliwe życie.