6811

59

Nauka czytania i pisania jest czynnością długotrwałą, przy tym skomplikowaną i wymagającą pełnej mobilizacji sił dziecka i dużego zaangażowania w pracę. Mimo dużego dorobku w zakresie doskonalenia metod nauki czytania i pisania obserwuje się ciągle dość znaczną liczbę dzieci, u których proces opanowania tych podstawowych umiejętności przebiega w sposób zwolniony i związany jest z różnorodnymi trudnościami.¹ Z trudnościami tymi dzieci nie potrafią się uporać bez dodatkowej pomocy nauczyciela, a i z pomocą nauczyciela przezwyciężenie niepowodzeń nie dokonuje się ani szybko, ani łatwo.

Trudności w nauce czytania i pisania dotyczą dokonywania analizy i syntezy w ogólnym tych terminów znaczeniu, przejścia od pisma do druku, a w przypadku pojawienia się obu form pisma różnicowania tych form i kojarzenia ich z tym samym dźwiękiem, także w ogóle kojarzenia dźwięków z ich odpowiednikami w znakach literowych, pamiętania nazw dźwięków reprezentowanych przez poszczególne litery. Ponadto wielu dzieciom sprawia trudność osiągnięcie odpowiedniego tempa czytania, szybkie i prawidłowe zrozumienie treści, a także czytanie głośne z odpowiednią dykcją.²

Różne dzieci mają różnego rodzaju trudności, o rozmaitym stopniu ich nasilenia i zasięgu, czasem są to trudności jednego lub paru wymienionych wyżej rodzajów, niekiedy ujawniają się we wszystkich zakresach. Uwarunkowane to jest różnorodnymi okolicznościami, trudności w czytaniu i pisaniu mogą wynikać z różnych przyczyn i powstają na różnym podłożu.³ Przyczyny tycli niepowodzeń stały się ważnym problemem, który podejmowany był przez wielu pedagogów t.j.: J. Malendowicz, A. Maćkowiaka, J. Zborowskiego. Do najważniejszych przyczyn powodujących trudności w nauce czytania, zdaniem tych pedagogów, należą:

-    obniżona sprawność intelektualna,

-    negatywne oddziaływanie środowiska domowego,

-    brak pozytywnej motywacji do nauki,

-    przewlekłe schorzenia,

-    brak pełnej dojrzałości szkolnej,

-    niewłaściwa organizacja i przebieg procesu dydaktycznego,

-    zaniedbanie pedagogiczne,

-    paracjalne zaburzenia i fragmentaryczne opóźnienia rozwojowe.⁴

1

1. Tarkowska : Przyczyny tnidności w nauce czytania i pisania uczniów klas pierwszych. „Życie Szkoły" nr 12 1985. s. 624 - 630

2

Por. J. Malendowicz : O trudnej sztuce czytania i pisania. Warszawa. Wyd. „Nasza Księgarnia”. 1978

3

* Tamże, s. 118

4

' Por. S. Minkner - Kolarska : Trudności w nauce czytania i pisania oraz sposoby ich przezwyciężania [W:] Język polski w klasie 1. Przewodnik metodyczny. Red. S. Łukasik. Warszawa. W S i P. 1990