8913

Dewon - Gatdw-ana przenosi się ku północy Tworzy się ocean paleotetyda

K«iim - Gaidwana przemieszcza się ku północy Ainciska Południowa rozciąga się między zwranikiem Koziorożca a strefą okołobiegmową Perm Zderzenie Gondwany z Laurazja Kontynenty łączą się tworząc Pangeę II Nastąpiło zderzenie A. Płd Z Florydą oraz pohnfciiowymi wybrzeżami ameryki póhiocnej Do SE części kontynentu dołączyła płyta patagońska, która była wcześniej częścią Antarktydy. Patem rozpad Pangei II

THas ameryki oddzielają się od siebie oraz Afryki. Tworzą się doimy ryftowe Ameryka Płd Przemieszcza się ku północy. Otwarcie zatoki meksykańskiej.

Jura rozpad Gondwany - całkowite oderwanie się Ameryki Północnej od Gondwany i ameryki pohitfciiowcj. między A Pld i Afryką tworzy się strefa ryftowa Kreda kolizje wybrzeży zachohiidi z płytą Nazca. powstają Andy tworzą się wzniesienia, zapadliska, niecki. Tł-zeciorzęd A południowa przemieszcza się ku zachodosri. Kolejne kolizje z płytą Nazca Kolejna faza alpejskidi ruchów górotwórczych. Ostateczne uformowanie łańcudiaAndów (oligoreńmiocen)

Ptioceri przesmyk pana niski połączenie obu ameryk Jednostki geologiczne Am wyki południowej Platforma Południowoamerykańska Płyta Patagońska i stmktiay Pompeskie. Andy.

Jednostki geologiczne Madonny Południowoamerykańskiej Tarczagujańska. Wyniesienie Środkowo-Brazybjskie. Tarcza wschodnio-brazylijska, zapadlisko Orinoko. zapadlisko LaPlaty obniżenie Amazonki, niecka parany, niecka Sao Francisco, niecka Pamaiba.

Madonna południowoanieryk«aisk.t prekambryjskie i proterozoiczne skały krystaliczne, poprzecmane licznymi ■itruz)ami granitów Stanowi najstarszy gondwański elemem kontynentu.

Struktury ponąieskie w podloZu prekambryjskie skały krystaliczne, pokryte nie sfałdowanymi osadami górnego paleozoku. mezozoikti nzecło= i czwartorzędu Rowy i zięby tektoniczne.

Płyta patagońska w podłożu prekambryjskie skały krystaliczne, odsłaniające się w obrębie wyniosłości Pokrywają je osady mezozoikti. trzerio- i czwartorzędu (trapp duże powierzchnie trzecio czwartorzędu, pokrywy wulkanicznej.)

Andy jerfcie z najstarszych i najdłuższych systemów górskich na Ziemi Zajmują powierzchnię ok 25 min km2 a idi długość wynosi SOOOkm Od północy łączą się ze slnikturami geologicznymi Kotdylierów Ameryki Centralnej Andy powstały w strefie kolizji pacyficznej płyty Nasca

ł*odńał Andów Kordyliera Nadbrzeżna (zapadlisko Atralo-San Juan. Guayaguile. Dolina śiodkowochilijska. kanały i zatoki fiordowego wybrzeża Chile, zachodni ode mek deśniny Magellana.) Kordyliera zadiodnia (pas podhiźnydi obniżeń i zapadlisk o cediach rowów lektonicznych: rów Cauca w Andach Kolumbijskich. Dolina CeiMtahia w Andadi Ekwadorskich. Doima Mar anion oraz pas śródgórskich płaskowyżów pasa Andów środkowych) Kordyliera środkowa (Row Magdaleny! Kordyliera Wschochiia Podział Andów re w zględu na budowę geologiczną, rzeź be Andy Północne (do około 125). Andy Środkowe (12S-29S). Andy Południowe (29S. od 42S nosi nazwę Andy Patagońskie).

Podział Andów ze względów terytorialnych Andy Wenezuelski Kolitmbijskie. Ekwadorskie. Peruwiańskie. Boliwijskie. Atgentyńskie. Chilijskie (także Argentyńsko - Chilijskie). Andy Patagońskie. Andy Pohidniowochilijskie

Andy Pókiome duże różnice między garami a dolinami, duże deniwelacja

Andy Środkowe wyraźne różnice w rzeźbie, śródgórskie płaskowyrze 3000- iOOOm Akiplano > najwyższy płaskowyż. Puna Ar gem ma > na południu Patagonia > Andy Pohukriowe > najwyższy szczyt Ameryki Południowe) Aconcagua 6960tn npm. jeziora tektoniczno po lodowcowe

Wulkany najwyżej położone na świec* Ojos de Sałado 6880 i Lhilailaco 6723 mnpm Cotopa\i - najbardziej niebezpieczny.

Sjuj darni edjeaz

Niziny Ormoko - lmhi km2 Amazonki 3,5 Boliwijska 0.5 LaPlaty 2.5

Wyżyny Brazylijska 6 mlnkm2, Gujartska 1.2mkikm2

Patagońska 0 8mki km2

Góry Andy 25mkikm2

Średnia w ysokość kontyiieiini: 650m np p m

0-300m npm 49%; 300-1000 - 36.3%, 1000-1500 -

13.6%. pow 5000 1.1%

Sieć rzeczna - powierzchnia zlewiska Atlantyku - 85% powierzchni lądu 15.1 km2 Pacyfiku - 7% 1.3mbikm2 obszary bezodpływowe 8% powierzchni lądu.

Rzeki obstarow bero dpi ywowyrh Dulce wpada do Maicikila(j. słonej Desaqnadero Bermejo. Desaąnadero. SaMado > zasilają Coiarado.

.Amazonka - długość z Vcayali ponad 7 rys km. z Mar<aiou 6500km Odcinek między dopływami Jarami i Negro nosi nazwę Solimoes Powierzchnia dorzecza 7.2 min km2. powierzchnia delty ok lOOtys km2 z kilkoma dużymi wyspami Marajo. Grandę e Grnupa. Casiana Średnia wielkość przepływu 120tys m3sek Zasilane przez dopływy w lewej części dorzec za opady występują od marca do września i prawej od października do kwietnia Nąjwyrzsze siany wod na wiosnę i jesień Głębokość przekracza nawet lOOm. Przypływ widoczny jest 700 km od ujścia statki oceaniczne dopływają do Manans. mniejsze do Ignilas Roczny odpływ amazcnki szacowany jest na 7-7 tys km3 taka masa wody wysładza Atlantyk do 400 km od btzegu

Parana La Plata - tą nazwą określa nie lejkowate ujście od długości 300km i szerokości 40-200km głębokości 5-7 m. Właściwe dorzecze twarzy Pana z Paragwajem i Urugwajem Długość rzeki z esluariiun LaMata 470Gkm. powierzchnia dorzecza 3. lmki km2 Przebieg połuckiikowy Duże waliania wysokie w lecie (sryczeńluiy) niskie w zimie (lipiec! śreckri przepływ Parany przy ujściu 20 tys m3/s. Duża wartość żeglowna rzeki siaki plyna do Rosaio Rzeka astamaiyzująca. Orinoko długość 2500km. powierzclaiia da zer/a 1 min km2. deka Orinoko szer. 280 km i powierzchnia 40rys km 2 w górnym biegu około 300km od źródeł rzeka Cosiquiae (200km) odprowadza 1/3 wód Ońnoko do dorzecza Rio Negro i alej do Amazonki - bifwkaeja Duże wahaiia stanu wody 10- 15m. przepływ 14 tys mis. reżim deszezowo-młędzyzwranikowy.

Wodospady: Sako Angel - 808m (1054 w kaskadzie), na rzece Chuai (dopły Carait i Orinoko) Caqnena - 610m Caquenon (Wenezuela! King Geag - 610m Utshi (Gujaia) Igtiazu - 72m. 275 kaskad (Argenryna-Biazylia).

Typy genetyczne jezior przybrzeżne - Maracaibo. Patos. Mkim.; Tekloniczne - Titicara. Poopo, Maacaibo. tektoniczno - lodowcowe - Buenos Aires, Aignitino. San Martin. Viedma; słone Maar Chkjuka. Poopo Htiraca - najwyżej położone jezioto żeglowne, najwyżej położone jezioro wysokogórskie, leży na wysokości 3821m (Boliwia Pętu), przeciętna głębokość od 140 do 180m (max 304m) Dhigość parad 230 km szerokość 97 km. (^wierzchnia ok 8300km2 Składa się z dwóch części Lago Hunaymarca i Lago Chudło, połączaie cieśniną Tiqtuna