100047

Metan. Jako gaz błotny, metan jest prawie dwukrotnie lżejszy od powietrza i łatwo gromadzi się w górnej warstwie wyrobiska. Jest bezbarwny i bez zapachu. Należy do gazów łatwo palnych. Występuje w sąsiedztwie złóż węgla lub ropy naftowej, a przede wszystkim jest głównym składnikiem gazu ziemnego. Metan zmieszany z powietr zem w stosunku 5-13% tworzy bardzo groźną mieszaninę wybuchowy. Wybuchowi gazu towarzyszy samozapalenie, co razem stanowi wyjątkowe zagrożenie bezpieczeństwa robót podziemnych. W rejonach zagrożonych metanem należy zachować niezbędne środki ostr ożności:

•    używać do oświetlenia hermetycznych lamp elektrycznych,

•    instalować czule wskaźniki zawar tości metanu w wyrobiskach podziemnych,

•    stosować raczej sprzęt pneumatyczny, a sprzęt elektryczny musi mieć izolację eliminującą możliwość pr zebicia lub iskrzenia,

•    zapewnić stalą skuteczną wentylację wyrobisk,

•    wykluczyć używanie ognia, np. palenie papierosów

Siarkowodór jest gazem cięższym od powietrza (1,7 razy), ma charakterystyczny, silny zapach zgniłych jaj. Siarkow^rodór tworzy się jako produkt rozpadu substancji organicznych zawierających siarkę lub jej związki, między innymi gnijące drewno. Jest rozpuszczalny w wodzie i często pojawia się w wyrobisku przy intensywnym jej dopływie. Siarkowodór należy do gazów silnie trujących, a przy zawartości w powietrzu około 6% tworzy mieszaninę wybuchowy. Gaz ten wywołuje dodatkowo procesy ropne otwartych ran. oparzeniowe podrażnienie oczu, szczególnie w powietrzu nasyconym wilgocią, która sprzyja tworzeniu się kwasu siarkowego. W połączeniu z wilgocią jest on również bardzo silnie agresywny w odniesieniu do betonu i stali.

Dwutlenek siarki. Tworzy gaz bezbarwny o ostrym zapachu. Wyróżnia się groźnymi własnościami duszącymi. Łatwo rozpuszcza się w wodzie, dając kwas siarkowy. Tworzy więc środowisko o cliarakterze żrącym i wybitnie agresywnym, szczególnie dla betonu i stali.

Wodór jest piętnaście razy lżejszy od powietrza, co sprzyja jego lokalnemu gr omadzeniu się w najwyższym punkcie wyrobiska. Jako gaz łatwo palny staje się źródłem zagrożenia pożar owego. Nie jest szkodliwy dla zdrowia. Występuje w pobliżu pokładów soli i w towarzystwie innych gazów, jak metan czy siarkow^rodór, co potęguje zagrożenie pożarowe podczas wybuchu tych gazów.

Azot. Gaz nietrujący i niepalny, ale może wywołać duszności, jeśli pojawi się w dużym stężeniu. Występuje w młodych skalach wulkanicznych lub jako produkt rozkładu związków organicznych pochodzenia roślinnego.