103263

w czasie przesłuchania należy się powstrzymać od wyrażania nie tylko słowem, ale także gestem czy grymasem swego stosunku do treści wypowiedzi świadka.

W swych wypowiedziach przesłuchujący powinien unikać wszelkich sugestywnych sformułowań, a zwłaszcza pytań sugestywnych, takich, jak np. wyżej wskazane,

Wszelkie przypominanie świadkowi o faktach, o których w sposób oczywisty zapomniał - musi być niezwykle ostrożne, bowiem prawie każde przypominanie kryje w sobie znaczną sugestię. W przypominaniu można, lecz także ostrożnie posłużyć się zasadami kojarzenia, np. w czasie (pytanie o to, co świadek robił przed lub po zapomnianym przez niego fragmencie zdarzenia), kojarzenia w przestrzeni (np. pytanie świadka, czy stał w chwili zdarzenia sam w danym miejscu) itp. W każdym przypominaniu konieczne jest zachowanie daleko posuniętego umiaru, gdyż nawet w najpełniejszych i najbardziej zgodnych z prawdą zeznaniach może się zdarzyć zapomnienie przez świadka jakiegoś szczegółu czy całego fragmentu zdarzenia. Uporczywe nalegania na przypomnienie sobie może doprowadzić do zmyślenia przez świadka jakichś elementów jego wypowiedzi.