104644

FREUD - EPITAFIUM OŚWIECENIA

• Sigimuid Freud (1856-1939): „Objaśnienia marzeń sennych”; „Poza zasadą przyjemności”; „Wstęp do psychoanalizy” itd.

-    „wszystkie drogi, jakimi dotąd zdążaliśmy, wiodły nas ku światłu, ku wyjaśnieniu a nawet oświeceniu i pełnemu zrozumieniu; od chwili jednak, gdy zawładnęło nami pragnienie głębszego wejrzenia w procesy psychiczne zachodzące w trakcie snu. wszystkie ścieżki, którymi zdążymy, będą wiodły nas w mroki" —- a więc blisko mu było do romantyków dla których ciekawszycli obszarem penetracji niż rozum była ludzka podświadomość.

-    „procesy duchowe są w swej istocie nieświadome, procesy zaś świadome stanowią jedynie poszczególne akty i części całego życia psychicznego"

-    odczucie własnego ego jest iluzją, gdyż jest ono wewnętrznie nie ostre

-    kluczem do właściwego odczytania są znaki zawarte w języku (hermeneutyka)

-    dwie siły napędzające nasze postępowanie to popędy - eros i tanatos

-    przedstawił swoja propozycję budowy naszej świadomości;

a)    id: na tą część składają się właśnie popędy; są niebezpieczne gdyż „nie znają" żadnych hamulców w postaci norm itd.

b)    ego: „Ego decyduje o tym, czy próbę należy kontynuować aż do uzyskania zaspokojenia, czy ją odroczyć, czy też raczej stłumić żądanie popędu jako żądanie niebezpieczne”

c)    stiperego: „wyższa instancja psychiczna" - odczuwamy je jako nasze sumienie; jest często przeciwstawieniem id, z którym popada w konflikt a co próbuje łagodzić ego.

-    w związku z tym człowiek jest wiecznie nieszczęśliwy - albo czuje się niezaspokojony albo ma wyrzuty sumienia

-    kultura i życie społeczne powinno opierać się nie na emancypacji a na represji — rolą kultury jest ciągłe tłumienie ludzkich popędów

-    człowiek w zamian za bezpieczeństwo wyrzekł się wolności, tym samym stał się człowiekiem „sztucznym" — ale gdyby tue to kultura nie mogła by istnieć gdyż „wskutek pierwotnej wrogości jest nieustannie zagrożone rozpadem"

-    w „Kultura jako źródło cierpień” pisał o „psychologicznej nędzy mas" oraz „chaosie demokracji” - w demokracji do głosu dochodzą pierwotne instynkty - grozi to rozpadem społeczeństwa - jedynym ratunkiem jest odtworzenie luerarducznej struktury społecznej

-    system władzy = „superego kultury" - pojmował je jako społeczne sumienie które „wytwarza własne ideały i wysuwa własne wymagania", piętnuje bunt wobec „sędziowskiej" władzy autorytetów.