107134

nie słyszała o innym stanie rzeczy. Takie posiadanie musi być również nieprzerwane i niekwestionowane, oraz - co jest oczywiste - posiadanie takie musi trwać również w czasie, kiedy sąd arbitrażowy rozstrzygać ma o przynależności terytorium”. Trybunał podkreślił, że na spornym obszarze „oba rządy wykonywały prawa suwerenne przez co najmniej półtora wieku, jednak w żadnym przypadku działania te nie zostały uznane przez drugą stronę, co prowadziło wielokrotnie do zbrojnych utarczek”. Ustaliwszy tym samym, że wyznaczając granicę nie może oprzeć się na żadnych wiążących porozumieniach między stronami ani też na dotychczasowej praktyce organów państwowych, Trybunał uznał, że musi wyznaczyć granicę w oparciu o „naturalne cechy spornego terenu”.

Trybunał - w oparciu o wizję lokalną i opinię biegłych - doszedł do wniosku, że „w niniejszej sprawie najbardziej naturalna granica będzie biegła w górę rzeki Białki aż do jej źródeł, czyli do miejsca, gdzie łączy się z Rybim Potokiem i dalej, wzdłuż Żabiej Grani, aż do szczytu Rysów”. Trybunał zauważył, że taki przebieg granicy nie tylko będzie zgodny - w opinii ekspertów i samego Trybunału - z dotychczasowymi opisami granicy w tym rejonie, ale także będzie „oddawał pogląd uczonych w prawie międzynarodowym, którzy kwestionują przydatność kapryśnych rzek jako wyznaczników granicy państwowej, a przynajmniej przyznają pierwszeństwo pasmom górskim”. Tym samym Trybunał ustalił przebieg granicy co do zasady zgodny z roszczeniem galicyjskim.

Granice w Alpach

Topniejące lodowce w Alpach wymuszają aktualnie (2009) zmiany granicy pomiędzy Włochami i Szwajcarią, a także pomiędzy Włochami i Francją, i Austrią. Przyjętym w regulacjach traktatowych kryterium wyznaczającym bieg linii granicznej był styk lodowców. W związku z ich topnieniem potrzebna jest nowa regulacja, która umiejscowi bieg linii granicznej na „twardym gruncie".

Terytorium państwa nie jest jednolite, obejmuje - obok lądowych - również przestrzenie morskie i powietrzne.

Terytoria morskie państwa obejmują dwie strefy morskie:

•    Morskie wody wewnętrzne rozciągają się od rzeczywistego brzegu lądu do wytyczonych linii podstawowych i zaliczane są w całości do terytorium państwa nadbrzeżnego.

•    Morze terytorialne - rozciąga się maksymalnie do 12 mil morskich od linii podstawowej. Pas morza terytorialnego jest zaliczany do terytorium państwa, a co za tym idzie podlega suwerennej władzy państwa nadbrzeżnego (przestrzeń powietrzna nad morzem terytorialnym, samo morze, a także dno i podziemie morskie).

Granice stref morskich wyznacza się w oparciu o tzw. linie podstawowe. Linią podstawową jest linia najniższego stanu wody wzdłuż wybrzeża, oznaczona na mapach o dużej skali uznanych oficjalnie przez państwo nadbrzeżne. W przypadkach, gdy linia brzegowa jest urozmaicona, państwo może wyznaczyć tzw. proste linie podstawowe. Przyjmuje się, że państwo może wyznaczyć proste linie podstawowe w przypadku występowania na jego wybrzeżu ujść rzek, wysp, zatok, portów, kanałów, cieśnin. Szczególnym przypadkiem są morza archipelagowe - są to morza ograniczone wyspami państw archipelagowych - w tym wypadku proste linie podstawowe wyznaczane są według zewnętrznych granic wysp wchodzących w skład archipelagu.

Terytorium powietrzne państwa - zwane jest narodową przestrzenią powietrzną. Problem granic powietrznych wywołało po raz pierwszy użycie samolotów w celach wojskowych (wojennych) w czasie I wojny światowej; pierwszą regulację przyjęto w 1919 - konwencja paryska o nawigacji lotniczej; aktualną konwencją normującą żeglugę powietrzną jest konwencja chicagowska o międzynarodowym lotnictwie cywilnym (1944); żadna z tych konwencji nie reguluje kwestii granic