112408

I. Partnerstwo dla pokoju

Program określający szczególny rodzaj stosunków łączących państwa członkowskie NATO z krajami aspirującymi do tego miana, a także mechanizm współpracy tychże państw w zakresie ładu, bezpieczeństwa oraz stabilizacji w Europie.

Idea "Partnerstwa dla pokoju" była odpowiedzią na zgłaszaną przez kraje Europy Środkowo-Wschodniej od 1990 r. gotowość wstąpienia do NATO. Zgłoszona została przez amerykańskiego sekretarza obrony LesAspina podczas konferencji ministrów obrony państw członkowskich NATO w Travemunde w październiku 1993 r. jako propozycja podpisania przez NATO umowy o współpracy obronnej z państwami Europy Środkowo-Wschodniej. Była jednocześnie sygnałem dla Federacji Rosyjskiej (sprzeciwiającej się rozszerzeniu sojuszu), iż integracja kolejnych państw z Paktem Północnoatlantyckim jest realna. Oficjalny dokument zawierający zasady i warunki uczestnictwa w "Partnerstwie dla pokoju" został przyjęty podczas szczytu w Brukseli 10 stycznia 1994. Zaproszenie do udziału w "Partnerstwie dla pokoju" wystosowano do wszystkich krajów europejskich zainteresowanych współpracą z NATO. Do połowy 1995 r. w programie "Partnerstwo dla Pokoju" brało udział 25 państw europejskich. Uczestnictwo w "Partnerstwie dla pokoju" nie było równoznaczne z gwarancjami bezpieczeństwa, jakich NATO udziela swym członkom w myśl art. 5 traktatu waszyngtońskiego. Nie stwarzało ono także formalnych przesłanek do przyjęcia do NATO, choć jak pokazuje przykład Polski, Czech i Węgier ułatwiało przystąpienie do sojuszu.

Współpraca w ramach "Partnerstwa dla Pokoju" miała na celu:

1.    Rozwój współpracy w obszarze bezpieczeństwa

2.    Zapewnienie stabilności na kontynencie poprzez:

■    zwiększanie przejrzystości budżetów obronnych

■    umacnianie cywilnej kontroli nad wojskiem

■    wspólne ćwiczenia i planowanie obronne

3.    Uzyskiwanie przez partnerów zdolności do współdziałania z NATO w sferze operacji:

•    pokojowe

•    humanitarne

•    inne