112571

•    pomoc prawna SENSU LARGO - działalność wyspecjalizowanych podmiotów, mająca na celu ochronę praw oraz interesów obywatelskich; zapewnienie podmiotom stosunków prawnych możliwości realizacji ich praw

3. POJĘCIE, CECHY l'RODZAJE ORGANÓW OCHRONY PRAWNEJ (wykład) ORGANY OCHRONY PRAWNEJ - strzegą porządku prawnego, mają kompetencje ochrony praw indywidualnych; czasem jedna z funkcji może dominować DZIAŁALNOŚĆ ORGANÓW OCHRONY PRAWNEJ:

•    charakter REPRESYJNY - gdy naruszono przepis prawa; wobec podmiotu, któiy naruszył przepis prawa ma zastosowanie dyspozycja normy prawnej; najczęściej chodzi o przywrócenie poprzedniego stanu poprzez zastosowanie środków przymusu; każda działalność o charakterze represyjnym ma również charakter PREWENCJI OGÓLNEJ - zapobieżenie ponownemu naruszeniu prawa przez każdego w społeczeństwie (odstraszenie innych od popełniania przestępstw); zasada JAWNOŚCI ROZPRAW - każda dorosła osoba może uczestniczyć w rozprawie; znaczenie ma WIELKOŚĆ SANKCJI jaka została zastosowana (kara ma być dotkliwa)

•    charakter PREWENCYJNY - gdy prawa nie naruszono; celem jest zapobieżenie naruszenia prawa w przyszłości

-    istnieje pewne działanie / zaniechanie tworzące zagrożenie naruszenia prawa

-    nie ma stanu zagrożenia naruszenia prawa, zabezpieczenie na przyszłość interesów / praw podmiotów uczestniczących w stosunku prawnym

ORGANY OCHRONY PRAWNEJ:

A) ORGANY ROZSTRZYGAJĄCE

1.    ORGANY SĄDOWE

•    SĄDY

-    powszechne => rejonowe, okręgowe, apelacyjne

-    szczególne => administracyjne => wojewódzkie sądy administracyjne, Naczelny Sąd Administracyjny i sądy wojskowe

-    Sąd Najwyższy

SĄD - organ państwowy, niezawisły, powołany specjalnie do sprawowania wymiaru sprawiedliwości, jurysdykcja w formie jawnej procesowej

•    TRYBUNAŁY

-    Trybiuiał Konstytucyjny

-    Trybunał Stanu

-    trybunały międzynarodowe => Europejski Trybunał Praw Człowieka, Europejski Ttybunał Sprawiedliwości, Sąd Pierwszej Instancji Wspólnot Europejskich, Międzynarodowy Trybunał Kamy

2.    ORGANY QUASI-SĄDOWE - zajmują się rozstrzyganiem, nie mają cech organów sądowych (najczęściej nie są niezawisłe)

•    izby morskie

•    sądy polubowne - organy niepaństwowe orzekające w sprawach cywilnych, gdy strony zgadzają się na rozstrzygniecie polubowne; zapis na sąd polubowny

•    arbitraż społeczny - przy sądach okręgowych i Sądzie Najwyższym

•    samorządowe kolegia odwoławcze - spoty administracyjne

•    Urząd Patentowy RP - spoiy o patent, prawa ochrony

•    Komisje praw autorskich - utwory i wykonania artystyczne

3.    ORGANY POZASĄDOWE - rozstrzyganie nie jest ich zasadnicza działalnością, często zaliczane do innych kategorii organów ochrony prawnej; ich wyroki poddawane są kontroli organom sądowym i quasi-sądowym; wyjątek od zasady PRAWA DO SĄDU

2