117164

Wiele jest przyczyn frustracji i można je zaklasyfikować następująco: przyczyny pochodzące z otoczenia fizycznego, przyczyny pochodzące z otoczenia społecznego, przyczyny rodzinne oraz osobiste.

Jest oczywiste,że owe przyczyny często się zazębiają.

Najtrudniej zaakceptować te typy frustracji, które pochodzą z otoczenia społecznego, ze względu na to, że są niejednokrotnie intencjonalne i głęboko osobiste. Taka frustracja wywołana jest często obecnością lub nieobecnością określonych osób. Bardziej lub mniej sztywna czy autorytarna hierarchia w miejscu pracy, brak możliwości rozwoju lub awansu (mobilność wertykalna) są również społecznymi przyczynami frustracji.

Wśród rodzinnych przyczyn frustracji należy wyróżnić surowe lub niekonsekwentne wychowanie, obojętność, zaniedbanie, zainteresowanie rodziców młodszym rodzeństwem.

Frustracja powstaje również wtedy, gdy zaspokojenie potrzeby wymaga zbyt dużo czasu lub kiedy dochodzi do konfliktu pomiędzy dwiema nie dającymi się pogodzić tendencjami, co oznacza, że cel można osiągnąć jedynie poprzez wyrzeczenie się jednej z nich.

Reakcje, które idą w parze z frustracją, mogą sprzyjać lub nie sprzyjać pokonaniu przeszkody, nieodpowiednia reakcja na lekką frustrację, która się utrwala lub przyjmuje formę czynności przymusowej, wkracza w sferę patologii i reakcja staje się fiksacją.

Z bardziej odpowiednią reakcją mamy do czynienia wtedy, gdy dana osoba potrafi zastąpić końcowy cel innym, nawet jeśli ten ostatni nie wykazuje konstruktywnej wartości, lecz tylko częściowo kompensuje cel początkowy.

1.1.3 Agresywność

Agresywność to reakcja następująca w efekcie frustracji. Jej celem jest zniszczenie, zdystansowanie się, postawienie osoby lub przedmiotu w trudnej sytuacji.

Agresja może być ukryta lub jawna, albo też może występować tylko w postaci podniety, gdy jednostka się kontroluje, ograniczając się do wyrażania uczuć w osłabionej lub też społecznie akceptowalnej formie, czy też przynajmniej takiej, która nie jest naganna.

Zdarza się, że jednostka usiłuje stłumić lub też zignorować agresywne dążenia, albo zaspokoić je jedynie w wyobraźni. Może też skierować je na inne przedmioty czy osoby.

Jednak agresywność me zawsze jest skierowana na innych (heteroagresywność). Jednostka może ją również skierować na samą siebie (autoagresywność). Dzieje się tak wtedy, gdy osoba wstrzymuje swoją agresję skierowaną na zewnątrz, a ponadto doświadcza poczucia winy.

Na przykład samobójstwo może być próbą zaatakowania kogoś za pośrednictwem własnego ciała.

Jeśli chodzi o związki pomiędzy frustracją a agresywnością, wielu badaczy wykazało, że siła agresywnej reakcji i intensywność frustracji są ze sobą powiązane.

Siła agresywnej reakcji zwiększa się wraz z bliskością zdarzenia czy obiektu, a jest słabsza i bardziej ograniczona, jeśli istnieje dobry powód dla usprawiedliwienia frustracji. Powstrzymywanie agresji jest źródłem kolejnej frustracji, która z kolei może zwiększać agresywność.