113737

staje się oficjalną ideologią państwową. Powoduje to niemal całkowitą monopolizację kultury i nauki przez Kościół katolicki. Liczonych Kościoła przyjęto nazywać kanonistami (kanon - reguła, wzorzec, zasada).

Najbardziej reprezentatywnym myślicielem szkoły kanonicznej był św. Tomasz z Akwinu (1225 - 1274). W kwestiach gospodarczych zajmuje się on między innymi problemami własności, wymiany i ceny, pracy i płacy, pieniądza i obrotu pieniężnego, procentu. Jego teorii w wielu aspektach nawiązywały do myśli Arystotelesa. Najważniejsze z nich to przede wszystkim teoria własności, w której stwierdził - w odróżnieniu od stanowiska zajmowanego przez przedstawicieli wczesnej myśli chrześcijańskiej - że posiadanie jest środkiem do osiągnięcia wyższego celu - zbawienia wiecznego. Własność wypływa z prawa naturalnego i jest konieczne, ponieważ lepiej wtedy zachodzi gospodarowanie nimi, lepiej są dzielone funkcje i praca, nie rodzą się spory co do użycia dóbr. Całkiem odwrotnie bywa to we własności wspólnej. Właściciel ma jednak obowiązek dzielenia się nadwyżkami z potrzebującymi (jałmużna). Kościół - podobnie - posiada majątek by pomagać ubogim, a jałmużna przysporzyła kościołowi jako instytucji znacznych bogactw.

Św. Tomasz rozwinął też teorię stosunków społecznych, adaptując ja do warunków feudalizmu. Chłopi i biedota miejska była zależna od pana o świadczone mu usługi, byli oni jednak wolnymi ludźmi - równymi wobec Boga. Niskie urodzenie było tłumaczone karą za grzech pierworodny. Teoria ceny sprawiedliwej była konsekwencją rozwoju gospodarki pieniężno - towarowej, potrzeb instytucji Kościoła, oraz rzemieślników i kupców. Inną znaczącą koncepcją jest teoria ceny sprawiedliwej. Tomasz z Akwinu za główną tezę teorii ceny sprawiedliwej uznał zasadę ekwiwalentności wymiany.

-    Cena sprawiedliwa to cena równa wartości towaru.

-    Ekwiwalentność wymiany odpowiada równości wymienianych dóbr. Z kolei wartość towaru autor określił jako sumę nakładów pracy, materiałów i usług.

Ponieważ każdy z tych składników ma swoją wartość (w tym cenę sprawiedliwą) pojawił się problem (aktualny do dziś) mierzenia tych wartości, zwłaszcza w określeniu wartości nakładów pracy. Rozróżniał też wartość, która powstaje w procesie wymiany i wartość użytkową, która rodzi się z potrzeb ludzkich.

Tomasz z Akwinu porusza zagadnienia związane z pracą. Uważa, że obowiązek pracy powinien ciążyć na wszystkich, a istniejący jej podział jest naturalnym odzwierciedleniem hierarchii stanowej. Występują dwa cele moralne pracy fizycznej. Pierwszy to zwalczanie próżniactwa i „poskromienie ciała". Drugi to cel materialny - zaspokojenie potrzeb codziennego życia. W nakładach pracy występują łącznie dwa czynniki: