45947

społeczeństwa miało być doskonalenie natuiy ludzkiej. Jednak jego postulaty w tym zakresie okazały się dziwaczne: postulował ustanowienie kultu Ludzkości, Porządku i Postępu, której kapłani mieliby monopol na nauczanie i medycynę oraz sprawowaliby cenzurę; ustrój miałby być dyktatorski, a urzędy -dziedziczne. Dewizą tego ładu miałoby być hasło Comte'a: "Miłość jako zasada, porządek jako podstawa, a postęp jako cel”

3.0DDZIAŁYWANIE. Filozofia Comte'a składa się z dwóch części - wcześniejszej, która stała się istotą tego, co później nazywano pozytywizmem oraz późniejszej - doktrynerskiej, totalitarnej i dziwacznej. Pierwsza część oddziaływała szeroko: we Francji dzięki Emilowi Littre, jednemu z najwybitniejszych uczonych francuskich, który odrzucił późniejsze prace Comte'a, ale był entuzjastą idei zawartych we wcześniejszych; w Anglii dzięki inspiracji, jaką się stała dla Johna Stuarta Milla. Druga część oddziaływała na sektę zwolenników, skupionych wokół Paula Laffite'a. Kościół pozytywistyczny, głoszący nauczanie Comte'a, rozpowszechnił się w wielu krajach świata i istnieje do dziś

August Comte uchodzi za inicjatora pozytywizmu.

Pozytywizm - nurt pokrewny empiryzmowi i naturalizmowi, zainicjowany w połowie XIX w. przez A. Comte'a, francuskiego socjologa, pozostającego pod silnym wpływem Saint-Simona. Dla pozytywizmu w jego pierwszej postaci charakterystyczny był podział myśli ludzkiej na trzy epoki: religijną, metafizyczną i naukową. Trzecią z nich Comte przedstawiał jako najbardziej płodną i wartościową, chociaż poprzedni miały swoje zasługi, dlatego nie można było uznać ich jedynie za prymitywne i bezużyteczne. Pozytywizm dobrze dopasował się do ewolucyjnych tendencji epoki. Miał charakter zarówno deskryptywny, jak i normatywny, opisując w jaki sposób faktycznie rozwijała się ludzka myśl, a zarazem formułując normy, jaki kształt winna teraz przyjąć, także w sferze refleksji nad samą sobą..

W formie, jaką nadał mu Comte, pozytywizm znaczną wagę przykładał do hierarcliicznych odróżnień kategorialnych, ponieważ jednak poszczególne elementy były traktowane nie statycznie jako odizolowane, lecz dynamicznie, jako rozwijające się, więc ostatecznie podkreślało to jedność nauk. W trakcie rozwoju myśli ludzkiej na wspomniane wyżej trzy epoki, ukształtowała się hierarchia nauk określona przez ich metodę i przedmiot: od astronomii, przez Fizykę, nauki biologiczne, aż po czysto ludzką naukę o społeczeństwie: socjologię. Także historycznie w tej właśnie kolejności się pojawiały, chociaż pojawienie się jednej nie oznaczało automatycznej likwidacji poprzedniej. Nietrudno zgadnąć, że największy nacisk kładł Comte na socjologię. Czas socjologii nastał wraz z tym, jak wzrastała świadomość, iż sami ludzie są interesującym obiektem badań naukowych, szczególnie w takim zakresie, w jakim występują w zinstytucjonalizowanych ramach społeczności. Comte negował przy tym psychologię.

Pozytywistami określano wielu myślicieli, zwłaszcza tych o nastawieniu ewolucjonistycznym, po Comcie mniejszą jednak wagę przykładano do kategorii i rozwoju ludzkiej myśli; pozostało natomiast przekonanie o podstawowej wartości i nieograniczonych możliwościach nauki, a nawet więcej: umacniało się ono wraz z tym, jak metafizyce i religii coraz trudniej było dotrzymać kroku nauce. Zarazem pozytywizm zaczął bardziej krytycznie do niej podchodzić, pytając, czym jest w istocie i czym mogłaby być: nie chodziło o wskazywanie jej granic, te bowiem rozszerzały się nieustannie, lecz o badanie przesłanek i właściwych procedur. Nauka zyskiwała samoświadomość i odcinała się od wszystkich elementów metafizycznych. Ponieważ odwołuje się do obserwacji, więc - jak sądzono - nie może tolerować żadnych elementów pozaobserwacyjnych pod groźbą skażenia metafizycznego.

Stworzony przez Comte'a pozytywizm był podstawową inspiracją szkoły neopozytywizmiL