46075

IDEA ALOSZY

Alosza Karamazow, najmłodszy z braci, przygotowywał się do życia w zakonie, ale jego ojciec duchowy starzec Zosima w testamencie, będąc na łożu śmierci, rozkazał mu wrócić do ludzi, przejść przez grzech i cierpienie i w ten sposób osiągnąć ideał religijny. Aleksy został w notatkach nazwany „idiotą”, co wskazuje na związki z postacią księcia Myszkina. W trakcie pisania utworu zmarł syn Dostojewskiego. To jego imię otrzymuje główny bohater -idealny człowiek, głęboko religijny - który pragnie zrealizować nowy typ chrześcijańskiej duchowości, monastyczną posługę w świecie. Chrześcijańska miłość Aleksego przeciwstawia się bezbożnemu światu. Aleksy zaprzyjaźnia się z dziećmi i buduje nową wspólnotę - bractw o dzieci - opartą na miłości i szacunku do ludzkiej osoby. Alosza jest przeciw łańcuchowi zemsty, który opasuje kulę ziemską cierpieniem. Bohater uważał, że świat z jego potwornym złem, mnożącym bezustannie cierpienie, można przyjąć jedynie na zasadzie wybaczenia, inaczej życie będzie koszmarem. Żyć to znaczy wybaczyć a pocałunek Chrystusa w legendzie Iwana jest dla Aleksego symbolem tej postawy.

Alosza w mroku swej rodziny jest światłością, jedynym punktem oparcia i nadziei. W rodzinnym chaosie tylko on wskazuje drogę. Jest on wyrzutem sumienia dla innych członków swej rodziny. Alosza wybiera wszechwybaczanie.

IDEA ZPSIM1

Na kreację Zosimy złożyły się trzy prototypy;

0 Starzec Amwrosij (Aleksander Grenkow) z niego wziął mądrość życiową, wygląd i zachowanie

0 Zacharij Wierchowski (w młodości oficer i hulaka) posiadał jego imię i koleje losu 0 Św. Tichon Zadonski (wg wzór rosyjskiego pozytywnego bohatera) posiadał podobny światopogląd

Zosima jest wyznawcą panteizmu chrześcijańskiego - świat jest Bogiem, a zadaniem człowieka jest połączenie się ze światem - Bogiem, człowiek nie powinien być elementem dysharmonii. Uważał, że nie należy zamykać się w kontemplacji, unikać grzechów i czekać na nagrodę. Należy wejść między ludzi, w zgrozę, w grzech i podjąć działanie.

Cierpieć znaczy działać. Człowiek ukrzyżowany to człowiek działający. Trzy przykazania Zosimy:

^x Nie sądź nikogo ^x Wybacz wszystkim wszystko ^x Kochaj życie i ziemię

Powinny one zlikwidować grzech i potworność wzniecane przez nierówności społeczne, pychę i samowolę. Kreacja Zosimy miała udowodnić, że jedynym zbawieniem ludzkości jest powrót do chrześcijańskiej agape¹, która jest źródłem wybaczenia, porozumienia i spokoju. Zwycięstwo jego idei miało przyjść za klęską Myszkina. Jest on także żywą odpowiedzią na Wielkiego Inkwizytora.

Człowiek zbliża się do Boga nie w odosobnieniu, izolacji, murach klasztornych, lecz w czynnym działaniu, uczestnictwie w życie, zmaganiu ze światem.

1

Miłość niebiańska przeciwstawiana ziemskiej. Erosowi