53376

dobiciu wspólnym. Dobry człowiek jest dobrą jednostką i dobiym czlonkian swojej rodzin)- oraz społeczeństwa.

Zęby byc dobrym obywatelem trzeba być przede wszystkim dobrym człowiekiem Szkoły filozoficzno moralne:

•    szkoła stoików każda cnota, sprawność moralna jest sama w sobie dobra, osiągnięcie najwyższego dobra stanowi szczęście, cnota jest warunkiem koniecznym do osiągnięcia szczęścia

•    szkoła rpiktu rjtka -

hedonistyczny sposób patrzenia na zyc ic - kicrowanic się w życiu przyjemnościami, przyjemności wyższe i niższe

Etyka chrześcijańska wypływała z nauczania chrześcijańskiego Średniowiecze - nauczanie opuitc o księgi Nowego i starego Testamentu: okres patrystyczny -refleksje nad godnością osoby ludzkiej, nad człowiekiem, rozwój myśli etycznej cpieral się na godności w świetle rozumu w dziele odkupi en u.

Teorie osoby ludzkiej :

•    wschód : mówiono, że osoha ludzka to substancja. którą cechuje samoistność (hypokcimcnon!

•    zachód : mówiono, że samoistnosć tonie innego jak sufoislcntia

Wszyscy zgadzali się. że osoba kubka jest najwyższą forma bytu Boccjusz - właściwa definicja osoby : osoha jest racjonalnej nattry m*> stancją indywidualną Personalizm - prąd umysłowy, który kładzie nacisk na gorhiość osoby- hidzkicj, która jest gardzona, na rozwój personalizmu wpłynął rozwój etyki oraz teologii moralnej; stawia na wrodzoną godność kidzką

Św. Tomasz, św. Augustyn -u łamy system etyki w oparciu o koncepcje metafizyki: św.

Tomasz odwoływał się do przygocbiości bytu •> człowiek może być lub może go mc być; fakt istnienia osoby ma swoje źródło w akcie miłości stwórczej. Bóg poznaje człowieka i go miłuje: człowiek Żyje z miłości i ku miłości.

Współcześni filozofowie odwokiją się do realistycznej koncepcji człowieka, realistycznej koncepcji wychowania.

Etyka społeczna - widoczna od czasów renesansu: stawia na jednostkę, która działa w społeczeństwie

Thomas Iłobbes - etyka stanowi rodzaj rozsądnej umowy społecznej, oparł on swoją etykę na fizykalnej koncepcji człowieka jako raz sądnego egoisty, klery dąży do zachowania własnego bytu -rodzi towTogośc „człowiek rzlow lekowi wilkiem", wrogość rodzi się z dysproporcji pomiędzy liczbą ludzi i potrzeb a możliwością ich zaspokojona (jeden człowiek ma widc potrzeb): przyjęcie norm moralnych jest warunkiem ludzkiego przetrwania.

9KlT> lł«™<&«.!>>

Kartę/ iuszal koncepcja Pascala i Spinozy_ nieruchome, nie zmieniają się Człowiek jest mc ością, gdyż jest ciągłym projektem siebie, jest ciągłym stawaniem się. a to mc jest czymś pesymistycznym.

Jeśli nazwiany

egzystencjalistami wszystkich, którzy z egzystencji człowieka czynili ośrodek filozofii, to byli

mmi już Sokrates. ŚW. Augustyn. Pascal. Egzystencji li/m w ickikrutnic łączył się z głównym torem

filozofii. Heidegger nawiązywał do Kanta, a

JaspeiN uważał Kanta za największego z filozofów świata

Wspólne motywy egzy st cne,ja li /mu:

•    poczucie wiecznej niedoskonałości natiay ludzkiej

-    poczucie tragicznej samotności człowieka wobec

Boga lub ogromu czasu i przestrzeni

-    problematyka

metafi/yc/na - dążenie do zbawiana, luli osiągnięcia całkowitej wolności poprzez • spokój wewnętrzny Główni przedstawiciele:

Martin Heidegger. Karl

Jaspers. Simone de Beauyoir. Jcan-Paul Sartre. Martin Buber. Gabriel Marcel. Soren Kierkęgaard. Njęolą Ahhagnano. Albert Camus

Personalizm

Personalizm (be persona osoba) to jeden ze współczesnych kiennikow filozoficznych, który akcaitujc w swoich rozważaniach pojęcie osoby, juko indywidualnego i niepowtarzalnego bytu. Personalizm czerpie inspiracje Z nauczania Arystotelesa, św. Tomasza z Akwinu oraz św. Augustyna, którzy za podstawę rzeczywistości uznawali osobę ludzka Człowiek według pascualistow został obdarzony przez Boga wolnością i godnością, celem jego cgzystaicjijcst więc nieustanne dążenie do Niego Według personalizmu katolickiego religia tworzy wież osobową człowieka z Bogiem Sam człowiek jako byt jest dynamiczny, nieustannie się staje i realizuje poprzez działanie Pcrsonaliści wyróżnili dwie płaszczyzny człowieka, tj: czlowlrk jako jednostka, k tor a j rst:

•    by tem fizycznym i gatunkowym, częścią świata materialnego < Mantami,

-    istotą przeznaczona do życia w społeczeństwie.

-    istotą podlegającą prawom przyrody (K. Wojtyła), człowiek Jako osoba, która jest:

•    by tem duchowy m i intelektualnym.

clusaktciyzijący się wolnością i godnością.

-    niepowtarzalna, wolna i

traktować jako ogromny zbiór zdarzai i rzeczy -lai Zbiór jest ląrorządkowany Newton Bóg stworzył świat w czasie i przestrzeni: przed tym stworzanem była pusta przestrzeli i pusty czas W pewnym czasie i miejscach przestrzeni Bóg stworzył cząstki mataiabic la-ibniz czas i przestrzeń są rdacjanu. które porządkują zdarzenia a przed stworzeniem świata nic było ant czasu ani przestrzeni Bóg stworzy ł świat i z czasem i z przestrzauą Przedstawiciele materializmu dialektycznego mówią, że istnieje stworzenie z niczego -zasada zachowania mas. MutiriaBzm dialektyczny pytali o absolutny początek w-szcchświata. o przyczynę sprawczą nicości.

Filozofowie przy rody zastanawiają się nad początkian świata i udzielają odpowiedzi.

K. Ajdukiew icz - mało wiemy o tym czym jest materia: iimtcna zmaterializowała się. rozpłynęła się w abstrakcjach Zastanawiają się nad energia i ilością masy Zasada zachowania głosi, że we wszystkich fizycznych procesach łączna ilość masy i energii nic uległa znaamc W przyrodzie nic ma układów zamkniętych, izolowanych W późniejszej fizyce zasada zachowania mas i energii jest tyIko jedną z w ielu zasad zachowania Znane są: zasada zachowama prądu, momait pędu. zachowania warniku Każdej zasadzie zachow aniu odpowiada jakaś symetna Zachowanie aicrgii wiąże się z pewną symetną czasu Niektórzy natkowcy uważają, że Bóg jest /wiązany z prawami fizyki w akcie •tworzenia Jest to biedne, ponieważ Boga nie krępowało żadne prawo, on te prawa stworzył

Naukowcy : ich argumenty potwiadzają pr/ypuszczauc. że wszechświat rozpoczął się nieskończoną ilość czasu temu Sam moment stworzenia, osobliwość pozostaje poza zasięgian znanych nam praw fizyki - Hawking. Eli we. GamołT można wy kazać jak dary jest wszechświat, który uypchnony jest promieniowaniem.

Przyjmuje się tez. ze świat został stworzony w osobliwości, która odznaczała się nieskończoną tanperatura i gęstością

Zagadnienia początku nic da się badan na gnoicie rzeczy doświadczalny ch Uczeni są zmuszeni posiłkować się badaniami tcołogOw i filozofów.

Hawking i Kllisc udowodnili stw ienlzenie o istnieniu osobliwości Twierdzili, że wszechświat zaczął się skończmy czas tciiur Aktualny piaikt stworzenia, osobliwość, pozostaje na zewnątrz zakresu stosowalności praw fizyki. Wszystkie znane nam modele kosmosu są osobliwe,_ określane..Hinnani genats" teoria ewolucji i w tym zakresie pochodzenie ciab ludzkiego z istniejącej matem Wiąże się z teologią i wiarą - dusza stworzona przez Boga. Dusze mogą być tworzone przed (tcońc alienacji bezpośredniej) lub po (animacja sukcesy wna) narodzeniu człowieka -pojawiła się ma w XX w.. Tomasz z Akwinu. T. Miko, Człowiek wyrasta ponad przyrodę w aktach poznania intelektualnego w aktach miłości i wolności Nauki przyrodnicze pozwalają okres Ik lazy rozwoju człowieka Filozofia odpowiada na pylanie dlaczego i po co istnieje ? a teologia ukazuje bo4:i p kiwi as tek w człowieku i jego powołanie Współczesne nauczanie papicskk wyjaśnia czym jest teoria ewolucji - czymś więcej niż tylko hipotezą Wielkość teorii ewolucji wy nika z rożnych sposobów przyrodniczego wyjaśniania mechanizmów rozwoju, które próbują okrcslk teorię syntetyczną ewolucji Wykorzystuje się takie tconc dry fu genetycznego i teorie molekularne.

Rożne mtciprctacjc faktu rozwoju przyrody i różne rodzaje ewolucjom/mu.

Według współczesnej filozofii człowiek jest jedynym, ktorego chce Bóg Jednostka ludzka mc może być podporządkowana społcczaistwii lub gańmkowi jako środek lub narzędzie: jest inteligentny, jest w pewien sposób duchan. działanie idzie za istmcnian Relacje między człowickian a przedmiotem jego poznania przypomina relację między Bogian a jego dziełem (św. Tomasz)

Nauki doświadczalne badają i op trują Zycie człowieka w wymiarze historycznym. 24 godziny tarczy : „<T to moment powstania nazkmi. godz. 8-18 brak paleontologicznej dokumentacji. ..18" 6h przed póbiocą. w ciągu tych godzin można śkdzk ewolucję roślin i zwiaząt. od 23 - ewolucja ssaków, pierwszy człowiek pojawił się na 1 minutę przed póbiocą. % mii •> pierwsze najstarsze kultury.

Tylko człowiek jest zdolny do tworzenia kultur i przetwarzania świata Moment przejścia do sfery duchowej mc jest przedmiotem obserwacji. Jako jednora/ow y nie jest powtarzalny.

Z pochodzauan organizmów żywych ewolucji, pojawiają się nowe terminy i problemy :

-    mnnogeni/m - pochodzenie od I pary

• poi igeni/m - pochodzenie od wielu par

-    mnnofilcty/m - pochodzenie od jednego pnia

-    polifilety /ni - pochod/enk od w klu pili

Sfera analizy refleksji metafizycznej należą : samoświadomość, doświadczenia metafizyczne, zdolność do refleksji, sumienie. wolność, przeżycia estetyczne i

KaZda rzecz tanieje między dwoma intelektami absolutu. Wszystko co jest by tein jest przciukiuctc myślą konstytuującego w istnieniu absolutu Wszystkie rzeczy mają swoją prawdę ale także dobroć, prawo, porządek, które należy szanować.

Rzeczywistość realnie taniejąca jest przyporządkowana rozumowi i przez to jest racjonabia Daje się poznać bo każda rzecz powołana do istnienia realizuje w sobie określoną prawdę Prawda jest następstwem istnienia rzeczy. Ta sana prawda oznacza prawdę bytowania i poznawania W kwestii osądów moralnych postmodernizm przyjmuje Idrę ślepej woli od Szoprnhauera Ślepa wola to Kracjonalna siła pozbawiona jakiegokolw iek celu. Mocą tej ślepej woli człowiek rozpoznaje zło i dobro a osąd len ma charakter autorelatyw ny. Czyny moralne nie mogą podlegać wery fikacji.

Decyzje ludzkie zaleta od następujących czynników :

-    detaminacje czyli nacisk społeczno - ekonomiczny

-    mniejszy wpływ ma ślepa wola. jej aracjonałny dynamizm: ślepa wola przyjmuje bezwzględne okoliczność i histoiyczne i daje poczucie odpow iedzialności za innego

• ludzkie wybory determinują wymogi ekonomiczne, np. walka

0    byt wśród ludzi - jest na podobieństwo walki wśród zwierząt

Stosunek do religii:

Alan Blooni - twierdził. Ze niezmienna prawda nie Istnieje. Należy przyjąć pewnik, że nikt nie ma racji poza tymi. którzy głoszą. Ze racji nikt ruc ma. tanieje znak równości pomiędzy wszystkimi religiami. wyznaniami

1    sektami Jeżeli ktoś wiązy w

pi awdc absolutną i niezmienną to powaucn być nazywany szalaiccm Gdy ludzie wypowiadają różne poglądy, są to poglądy równe sobie Kłamstwo - klanuą prawic wszyscy, tam gdzie kidzic żyją w nieprawdzie łatwiej żyje się kłamcom, odwagi wymaga mówiauc prawdy Stosunek do wolności:

Człowiek nic ma takiej w łaściwość i jak wolność. nic ma zdolności posiadania siebie. Wolność oznacza prawo do działania, wg własnej odpowiedzialności bez potrzeby uzasadnienia swoich wyborów. Człowiek odrzuca pęd ku nieograniczonej wolności Idea wolności jest konieczna w kapitalistycznych strukturach społecznych Wszystko rządzi się regułami zysku i wolnego nieograniczonego wyboru. Wolność to zrozumiane konieczności historycznej.

Izajasz Berlin - najgroźniejsze dla wolności są wartości morabic ponieważ zasady moralne i przykazania ograniczają ludzką wolność

John Rowls - nie istniqą żadne pewniki i absoluty: absolutna jest tylko wobiosć. ubóstwiane wolności: mc wiemy- czym jest prawda i czym jest dobro, należy wyzwolić człowieka ze zniewoleń