54096

Doktryny polityczno prawne. Wykład 9. 1 grudnia 2010

Liberalizm

Co to jest liberalizm? Liberalny jest ten kto pozwala na coś. Pojęcie wywodzi się od łacińskiego LIBERTAS, LIBERTATIS czyli najogólniej wolność. Doktryny eksponujące idee wolności. Odnajdują w człowieku wolność jako wartość. Wolność jest wartością samą sobie, to prawda, że jeżeli warunki ekonomiczne nie są zaspokojone to umniejszona jest wartość, ale jeśli jesteś wolnym to będziesz bardziej efektywny ekonomicznie, w sferze politycznej wolność pozwala się realizować. Liberalizm pojawia się najpierw jak liberalizm arystokratyczny i tu zaliczamy od Locke'a i Monteskiusza. Liberalizm polityczny to już wiek XIX. Dalej mamy liberalizm ekonomiczny. Polski liberał to Balcerowicz (o nim, nawiązując do rzymskiego senatu, lider samoobrony mówił, że musi odejść) na świecie to Smith i Riccardo.

Adam Smith

Badania nad naturą i przyczyną bogactwa narodów. W tym dziele mówi, że zadania państwa powinny być limitowane do konkretnych elementów, których obywatele sami nie zrealizują. W pozostałym zakresie działalność ekonomiczna powinna być niczym nieskrępowana. Wcześniej kapitalizm w Anglii był niejako koncesjonowany przez państwo. Smith dostrzega podobne kwestie o których powie Marks, ale wyciąga niejako inne wnioski. Adam Smith jest autorem prostego wzoru, który w socjalizmie znajdzie odzwierciedlenie. Masz kapitał, dodaj do niego pracę i powstanie zysk. Marks stosując ten wzór mówi, że jest to nieopłacona praca bo wykorzystujesz robotnika. Wielkość niepłaconej pracy tworzy twój zysk. Ta filozofia inspirowała Riccardo, Jamesa Milla i innych. O tym więcej przeczytamy w podręczniku. Gdy chodzi o klasyczny kanon przedstawicieli liberalizmu to cztery postaci.

Beniamin Constant

Teoretyk, dziennikarz, guru dziennikarstwa francuskiego. W centralnym miejscy swojej koncepcji politycznej lokuje zagadnienie wolności, ale kwestia tego jak pojmujemy wolność, jaka jest dla niej przestrzeń, ujęta jest w sposób strukturalny. Aby zagwarantować wolność trzeba rozdzielić właściwie od siebie władzę. Monteskiusz powie o trójpodziale. Constant mówi, że trzeba podzielić władzę na pięć członów. Dwoistość władzy ustawodawczej. Siedzi okrakiem na starym systemie arystokracji rodowej jako izby wyższej i izby niższej z wyboru. Jednym z członów władzy wykonawczej król jak zwornik. Nie określa jego pozycji, nie precyzuje. Zawsze jednak pojawia się kontrasygnata rządu i ministra, który bierze za to odpowiedzialność. Dalej mamy władzę sądowniczą i novum władzę municypalną. Samorząd terytorialny. Podkreśla, że odgrywa bardzo ważną rolę. Jego koncepcja odegrała sporą rolę przy karcie konstytucyjnej i restauracji monarchii. Oktrojowana przez Ludwiku XVIII a przygotowany głównie przez Constanta. Anachronizmem jest nieingerencja państwa w relacjach pracodawca pracownik. W świetle koncepcji Milla zwłaszcza. Program Constanta odpowiadał interesom wyższych warstw mieszczaństwa; burżuazji. Wolność informacji w jego koncepcji jest silnie wyeksponowana i ma być u niego gwarantem wolności.

2