W układzie rodzajowym księguje się koszty działalności eksploatacyjnej (zespół 4), np. koszty finansowe księguje się od razu w zespole 7.

Układ przedmiotowy wg. nośników gromadzi koszty bezpośrednie, podział poziomy wyodrębnia koszty na poszczególne produkty.

Układ podmiotowy - wg. miejsc powstawania kosztów, gromadzi koszty pośrednie: wydziałowe, ogólnozakładowe, zakupu i sprzedaży, koszty produkcji pomocniczej (np. straż pożarna).

Scharakteryzować rachunek kosztów zmiennych lub:

Charakteryzować rachunek kosztów pełnych lub:

Opisać różnicę między rachunkiem kosztów zmiennych a rachunkiem kosztów pełnych.

Rachunek kosztów zmiennych (krańcowych, bezpośrednich, alternatywnych) przyjmuje podział na koszty stałe i zmienne przy rozpatrywaniu kosztów wydziałowych, lecz również ogólnozakładowych, sprzedaży i produkcji.

Koszty produkcji - dotyczą produkcyjnej działalności podmiotu (gdy podmiot takiej nie prowadzi nie ma sensu wprowadzanie opisywanych systemów rachunku kosztów). Dzielą się na koszty bezpośrednie i pośrednie (wydziałowe). Hierarchia kosztów (por. ze schematem):

płace bezpośrednie

materiały bezpośrednie

koszty bezpośrednie

koszty wydziałowe

techniczny koszt wytworzenia

koszty ogólnozakładowe

całkowity koszt wytworzenia

koszty sprzedaży

całkowity koszt sprzedaży.

Rachunek kosztów pełnych (absorbcyjny rachunek kosztów) rozgranicza działalność zasadniczą od działalności zarządczej i innej nie związanej bezpośrednio z działalnością zasadniczą.

Opis rachunków kosztów znaleźć można w Rachunkowości z 1 kw. 1994 r.

Wybór modelu kosztów zależy od branży, wielkości przedsiębiorstwa, struktury organizacyjno-prawnej, głębokości i szerokości struktury, od posiadanego sprzętu i informatyzacji ewidencji w zakresie kosztów, od predyspozycji osób zarządzających i systemu zarządzania w danym przedsiębiorstwie.

---